Άνθρωπος στη Θάλασσα: Τι πρέπει να κάνουμε αν κάποιος επιβάτης σκάφους πέσει στη θάλασσα
Με αφορµή τα πολλά περιστατικά που σηµειώνονται κάθε χρόνο στη χώρα µας το θέµα της ασφάλειας όσων ταξιδεύουν µε µικρά ή µεγαλύτερα σκάφη στη θάλασσα, τόσο το χειµώνα όσο και το καλοκαίρι, είναι πάντα επίκαιρο.
Ας δούµε, λοιπόν, 12 βασικά πράγµατα που είναι απαραίτητο να ξέρουμε ή να κάνουμε στη δυσάρεστη περίπτωση που κάποιος άνθρωπος πέσει στη θάλασσα.
1. Μπορεί να συµβεί στον οποιονδήποτε
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι «άνθρωπος στη θάλασσα» δεν θα συµβεί σε αυτούς. Ότι είναι από αυτά τα πράγµατα που συµβαίνουν στους άλλους και ότι οι ίδιοι είναι αρκετά ικανοί, αρκετά έµπειροι και αρκετά τυχεροί για να αποφύγουν µία τέτοια κατάσταση. Θεωρούν πως και να βρεθούν σε τέτοια συνθήκη, θα έχουν την ψυχραιµία και την εφευρετικότητα να την αντιµετωπίσουν.
2. Σωσίβια
Καταρχήν τα σωσίβια δεν έχουν να κάνουν µε το αν γνωρίζουµε κολύµπι ή πόσο καλοί κολυµβητές είµαστε. Αν κάποιος ισχυρίζεται ότι γνωρίζει καλό κολύµπι και δεν χρειάζεται σωσίβιο, τότε µάλλον συγχέει τα σωσίβια του σκάφους µε τις παιδικές φουσκωτές σαµπρέλες.
Τα σωσίβια τα χρειαζόµαστε για την περίπτωση που βρεθούµε στη θάλασσα χωρίς τις αισθήσεις µας. Τότε θα µας βοηθήσουν να επιπλεύσουµε από τη σωστή πλευρά µέχρι να µας µαζέψουν. Για το λόγο αυτό, τα σωσίβια περιβάλλουν το στήθος µας και το σβέρκο µας και όχι ολόκληρο τον κορµό µας. Αν βρεθούµε στη θάλασσα, θα µας φέρουν στη σωστή θέση, δηλαδή ανάσκελα, µε το κεφάλι έξω από το νερό.
Πλέον, υπάρχουν φουσκωτά σωσίβια τα οποία ενεργοποιούνται αυτόµατα, σε πολύ χαµηλές τιµές. ∆εν µας εµποδίζουν στις κινήσεις, δεν µας χαλούν την αισθητική µας, αλλά αντίθετα δείχνουν ότι είµαστε έµπειροι και σοβαροί. Επιπλέον, δίνουµε και το καλό παράδειγµα στους άλλους!
3. Ζώνες ασφαλείας
Ειδικά στα ιστιοφόρα σκάφη, θα βρείτε πολλά σηµεία πρόσδεσης, καθώς και ιµάντες και στις δύο πλευρές του σκάφους, που εκτείνονται από πλώρα ως πρύµα. Ο λόγος ύπαρξής τους είναι για να δενόµαστε, κυρίως σε περίπτωση κακοκαιρίας µε πολύ κύµα.
Μην ξεχνάµε, όµως, ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο να γλιστρήσουµε πάνω στο σκάφος και να βρεθούµε στη θάλασσα πριν το καταλάβουµε. Οι ειδικοί ιµάντες µε κλιπ ασφαλείας, δένονται από τη µία πλευρά πάνω στο σωσίβιο και από την άλλη στους ιµάντες ή σε κάποιο σταθερό σηµείο. Έτσι σε περίπτωση που συµβεί το δυσάρεστο, θα µας κρατήσουν πάνω στο σκάφος.
Ειδικά ο καπετάνιος ή ο χειριστής, πρέπει οπωσδήποτε να είναι δεµένος, γιατί αν αυτός βρεθεί στη θάλασσα, που είναι και το πιο πιθανό, οι άλλοι ίσως να µην ξέρουν τι να κάνουν. Εννοείται πως αν κάποιος είναι µόνος του πάνω στο σκάφος, πρέπει απαραιτήτως να φοράει σωσίβιο και να είναι δεµένος, ακόµα και µε τις καλύτερες καιρικές συνθήκες.
4. Όλα συµβαίνουν σε κλάσµατα δευτερολέπτου
Πολλές φορές η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου µέσα σε δευτερόλεπτα. Γι’ αυτό πρέπει να είµαστε προετοιµασµένοι από πριν. Όταν βρεθούµε στη δύσκολη στιγµή, τότε είναι αργά να ψάξουµε για σωσίβιο, να αναζητήσουµε ζώνη, να τα φορέσουµε και να κάνουµε ό,τι χρειάζεται για να είµαστε ασφαλείς.
Αν το κακό µας προλάβει, τότε είναι πλέον αργά για να ξεκινήσουµε µε την προσωπική µας ασφάλεια και µετά να προβούµε στις απαραίτητες κινήσεις περισυλλογής. Σε περίπτωση που βρεθούµε σε µία κατάσταση ανάγκης, αν δεν ξέρουµε τι πρέπει να κάνουµε και αν δεν το έχουµε ξανασκεφτεί ποτέ, τότε θα επικρατήσει πανικός.
Η έγκαιρη προετοιµασία, η γνώση και η εκπαίδευση, αποφεύγουν τον πανικό, αλλά κυρίως οδηγούν σε ψύχραιµη αντιµετώπιση της κατάστασης κινδύνου.
5. Ο εξοπλισµός ασφαλείας
Πάνω στο σκάφος έχουµε (ή θα πρέπει να έχουµε) ένα πλήθος σωστικών µέσων. Από βεγγαλικά και καπνογόνα, µέχρι life raft και life sling. Ξέρουµε πώς δουλεύουν; Έχουµε χρησιµοποιήσει ποτέ;
Η χρήση τους δεν είναι αυτονόητη και υπάρχουν πολλοί παράγοντες, τους οποίους θα χρειαστεί να ανακαλύψουµε στη δύσκολη στιγµή. Και τότε, δεν θα είναι καθόλου εύκολο! Από τον τρόπο που ενεργοποιούµε τα βεγγαλικά και τις φωτοβολίδες, µέχρι το πώς δουλεύει το life raft και το τι περιέχει, χρειάζεται γνώσεις και εµπειρία που έρχεται µε την εκπαίδευση.
ΠΡΟΣΟΧΗ στα gadgets που κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο. ∆εν είναι όλα πιστοποιηµένα και κατάλληλα. Εκεί που προµηθεύεστε τα σωστικά, ρωτήστε για τον τρόπο λειτουργίας τους, αλλά κυρίως µη χάσετε την ευκαιρία να περάσετε από εκπαίδευση σωστικών, όταν σας δοθεί η ευκαιρία.
6. Το νερό είναι κρύο
Ακόµα και το καλοκαίρι µε καύσωνα στην Ελλάδα, η θερµοκρασία του νερού της θάλασσας είναι χαµηλότερη από τη θερµοκρασία του σώµατός µας. Έτσι, µετά από κάποιο χρόνο το σώµα µας θα πάθει υποθερµία.
Το πόσο κρύα ή ζεστή είναι η θάλασσα, απλώς µεταβάλλει το χρόνο που θα επέλθει η υποθερµία. Άρα, όσο ευχάριστο και αν είναι το κολύµπι το καλοκαιράκι, η επιβίωση στη θάλασσα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Επίσης, η αντίληψη ότι κάποιος θα κολυµπάει και άρα θα διατηρηθεί ζεστός, είναι λάθος. Κολυµπώντας, απλώς θα εξαντληθεί και θα κρυώσει ακόµα περισσότερο, ενώ η εξάντληση είναι ότι χειρότερο µπορεί να συµβεί. Σηµειωτέον, πως ο άνθρωπος καταναλώνει ενέργεια ακόµα και για να επιπλεύσει!
7. Ναυτικοί και κολύµπι
∆ύο σηµαντικά λάθη που συνήθως γίνονται, επίσης, είναι η εκτίµηση των αποστάσεων και η ταχύτητα που κολυµπάµε. Ας συνειδητοποιήσουµε πως ένας καλός κολυµβητής κολυµπάει τα 100 µέτρα σε περίπου 2 λεπτά. Ένας καλός αθλητής κολυµπάει µε ταχύτητα περίπου 5 κόµβων, αλλά για ελάχιστο χρόνο. Άρα, αν βρεθούµε εκτός σκάφους και αυτό κινείται, ακόµα και µε τη φόρα που έχει, θα αποµακρύνεται από εµάς µε τέτοια ταχύτητα που δεν θα το φτάσουµε ποτέ.
Όσον αφορά στις αποστάσεις, η απόσταση ενός ναυτικού µιλίου (1852 µέτρα) που µέσα από το σκάφος φαίνεται κυριολεκτικά δίπλα µας, στην πραγµατικότητα θα µας πάρει πάνω από 10 λεπτά καλό και συνεχές κολύµπι για να την καλύψουµε.
Συνεπώς, το να βλέπουµε στεριά στον ορίζοντα και να περιµένουµε ότι θα τη φτάσουµε κολυµπώντας, ακόµα και µε ευνοϊκό ρεύµα, είναι πολλές φορές απίθανο.
8. Συντονισµός προσπαθειών
Εκτός και αν πρόκειται για ένα µόνιµο πλήρωµα ή µία παρέα έµπειρων ναυτικών, σε κάθε άλλη περίπτωση θα χρειαστεί ο συντονισµός όλων για να αντιµετωπιστεί µια κατάσταση έκτακτής ανάγκης στη θάλασσα. Όλοι θα πρέπει να αναλάβουν να κάνουν κάτι για το οποίο όχι µόνο δεν θα έχουν εκπαιδευτεί, αλλά ούτε θα το περιµένουν.
Εκεί πρέπει να φανεί ο ρόλος του κυβερνήτη, που θα χρειαστεί να οργανώσει και να συντονίσει µία οµάδα ανθρώπων µε απόλυτη ψυχραιµία, αλλά και να τους προετοιµάσει ακόµα και για το χειρότερο σενάριο. Για να συµβεί αυτό, ο ίδιος ο κυβερνήτης πρέπει να γνωρίζει τι πρέπει να κάνει, ώστε να µπορέσει να µοιράσει αρµοδιότητες.
9. ∆εν είναι όλα προφανή
Καταρχήν, αν κάποιος βρεθεί στη θάλασσα, πολλές φορές δεν το αντιλαµβανόµαστε. Ειδικά τη νύχτα και αν υπάρχει θόρυβος, κανείς δεν θα αντιληφθεί πως κάποιος έπεσε στη θάλασσα.
Επιπλέον, όταν κάποιος πέσει στη θάλασσα, για αρκετά δευτερόλεπτα βρίσκεται βυθισµένος και δεν µπορεί να φωνάξει, ακόµα κι αν έχει την ψυχραιµία να το κάνει. Όταν επανέλθει στην επιφάνεια, το σκάφος έχει ήδη αποµακρυνθεί, µε αποτέλεσµα να µην τον βλέπει και να µην τον ακούει κανείς.
Όµως, ακόµα και αν κάποιος αντιληφθεί τον άνθρωπο στη θάλασσα, η πρώτη δουλειά που πρέπει να κάνει είναι να µην τον χάσει από τα µάτια του, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να φωνάζει δυνατά και συνεχώς «άνθρωπος στη θάλασσα»!
Ο κυβερνήτης, τότε, χρειάζεται να γνωρίζει επακριβώς τις δικές του απαραίτητες ενέργειες και να µπορεί να µοιράσει αρµοδιότητες στον καθένα από τους υπόλοιπους.
10. ∆εν είναι αστείο, δεν είναι εύκολο
Το να βρεθεί κάποιος σε µία τέτοια κατάσταση, είτε την βιώσει ο ίδιος ως ο άνθρωπος στη θάλασσα, είτε συµβεί παρουσία του, είναι κάτι το οποίο αφήνει το ίχνος του.
Η ψυχολογία των ανθρώπων που έχουν περάσει από µία τέτοια κατάσταση, είναι δύσκολη και χρειάζεται υποστήριξη. Για το λόγο αυτό, οι καταστάσεις κινδύνου και ασφάλειας στη θάλασσα πρέπει να αντιµετωπίζονται µε τη δέουσα σοβαρότητα και να µη θεωρούµε πως είναι εύκολες, διαχειρίσιµες και σπάνιες.
Είναι πολύ εύκολο να συµβούν και πολύ δύσκολο να αντιµετωπιστούν. Προετοιµασία, εκπαίδευση και ψυχραιµία, συµβάλλουν στην αποτελεσµατική αντιµετώπιση των έκτακτων αναγκών.
11. Το Kill Cord
Υπάρχει για να µας σώσει τη ζωή, ωστόσο πάρα πολύ σπάνια το χρησιµοποιούµε. Το γνωστό κόκκινο σπιράλ ασφαλείας που σβήνει τη µηχανή µόλις τραβηχτεί, είναι εκεί για να µας βοηθήσει στην περίπτωση που βρεθούµε στη θάλασσα.
Ακόµα και στο πιο µικρό τεντεράκι µε εξωλέµβιο, συµβαίνει πάρα πολλές φορές κάθε χρόνο, να βρεθεί ο χειριστής στη θάλασσα και το βαρκάκι να συνεχίσει µόνο του. Το κακό είναι ότι τις περισσότερες φορές θα κάνει κύκλους σηµαδεύοντας το σηµείο που έπεσε ο άνθρωπος στη θάλασσα, ο οποίος πανικόβλητος προσπαθεί να το αποφύγει.
Ακόµα χειρότερα, σκεφτείτε τι θα συµβεί αν κατευθυνθεί ανεξέλεγκτο προς µία παραλία που κολυµπούν παιδιά. Γι’ αυτό, πάντα ταξιδεύουµε µε το σπιράλ δεµένο επάνω µας (στο γόνατο είναι µία πολύ καλή λύση) και εννοείται ότι πριν ξεκινήσουµε το έχουµε δοκιµάσει!
12. Σταµατήστε το σκάφος!
Πρώτο µας µέληµα όταν αντιληφθούµε ότι κάποιος βρέθηκε στη θάλασσα, είναι να σταµατήσουµε το σκάφος. Ναι, αυτό το τόσο αυτονόητο πράγµα! Στα ιστιοφόρα, όταν κινούνται µε τα πανιά, είναι λίγο πιο περίπλοκο από το να βάλεις τη µηχανή σε κράτηση, αλλά οι ιστιοπλόοι γνωρίζουν τις κινήσεις που πρέπει να κάνουν µε πρώτη την ανακωχή (ή αντιµονή).
Εδώ να υπενθυµίσουµε, ότι οι µανούβρες που εκτελούν τα µεγάλα πλοία για την περισυλλογή ναυαγών, δεν έχουν πρακτική εφαρµογή στα µικρά σκάφη.
Το πιο εύκολο σενάριο, είναι ο άνθρωπος που βρέθηκε στη θάλασσα, αν έχει τις αισθήσεις του, να κολυµπήσει µέχρι το σκάφος και να τον µαζέψουµε. Προσοχή όµως, ακόµα και η περισυλλογή ενός ανθρώπου από τη θάλασσα, δεν είναι εύκολη υπόθεση, ειδικά αν το σκάφος δεν διαθέτει σκάλα, ή έχει έστω και λίγο κύµα ή ρεστία, όπου υπάρχει ο κίνδυνος το σκάφος να χτυπήσει τον άνθρωπο.
Επίσης, σκεφτείτε το καλά πριν αποφασίσετε να βουτήξετε κι εσείς για να σώσετε κάποιον. Αν δεν είστε έµπειρος ναυαγοσώστης, θα κινδυνεύσετε κι εσείς! Καλές πλεύσεις!
