Αγκίστρια: Απλά ή σύνθετα αλιευτικά εργαλεία;
Το αγκίστρι, είναι το πρώτο µέσο επαφής µεταξύ ψαρά και ψαριού. Ένα µικρό κοµµατάκι µετάλλου, χάλκινο στην αρχαιότητα και σήµερα ατσάλινο, συρµάτινο, ή σιδερένιο. Ανεξάρτητα πάντως από τον τύπο του µετάλλου, κάθε αγκίστρι έχει σαν σκοπό τη σύλληψη και ασφαλή «ρυµούλκηση» του ψαριού µέχρι τη βάρκα του ψαρά.
Ένα αγκίστρι µπορεί να έχει ευθεία ή κυρτωµένη αιχµή, µονή ή διπλή ακίδα, να είναι µακρύλαιµο ή κοντόλαιµο, να έχει µεγάλο ή µικρό άνοιγµα και να είναι κυκλικό ή ευθύ. Άσχετα πάντως µε το σχήµα και το µέγεθος, πάντα πρέπει να µπορεί να καρφώσει σταθερά και βαθιά το σκληρό –συνήθως- στόµα του ψαριού για το οποίο προορίζεται, και να το φέρει στο σκάφος.
Γνωριµία µε τα αγκίστρια
Ας γνωρίσουµε καλύτερα τα αγκίστρια και τη χρήση τους, ανάλογα µε το µέγεθος, το σχήµα και τα λοιπά χαρακτηριστικά τους.
Το αγκίστρι τρυπά το στόµα του ψαριού µε την αιχµή του και το κρατά καρφωµένο χάρη στην ακίδα που διαθέτει. Αν εξασκούµε τη µέθοδο catch and release, απλώς λιµάρουµε την ακίδα στο αγκίστρι µας ή χρησιµοποιούµε αγκίστρια barbless (χωρίς ακίδα, στο εξωτερικό είναι πολύ διαδεδοµένα για τεχνικές match). Έτσι είναι πολύ εύκολο να απελευθερώσουµε ένα ψάρι, χωρίς να το έχουµε τραυµατίσει.
Η αιχµή του αγκιστριού µπορεί να έχει διάφορα σχήµατα και µεγέθη. Μια αιχµή τύπου βελόνας (µακριά και λεπτή), τρυπά καλύτερα το ψάρι, δεν µεγαλώνει το µέγεθος της τρύπας όταν το ψάρι τινάζεται, ενώ ξεκαρφώνεται ευκολότερα από το στόµα του.
Μία κυκλική αιχµή, τρυπά βαθιά το στόµα του ψαριού, χωρίς να απαιτείται να καρφώσουµε µε µεγάλη δύναµη και χωρίς να του προκαλεί µεγάλη βλάβη. Αντίθετα, µια αιχµή τύπου βέλους µε ακονισµένες άκρες, βυθίζεται µεν σταθερά και βαθιά στο στόµα του ψαριού, αλλά βγαίνει από αυτό δύσκολα. Αν λοιπόν χρησιµοποιούµε αγκίστρια µε ακονισµένες άκρες στην αιχµή τους, τότε καλύτερα να ξεχάσουµε την απελευθέρωσή του!
Τα αγκίστριά µας και οι αιχµές τους, δεν καρφώνουν τα χείλια των ψαριών πάντα από µέσα προς τα έξω, αλλά, επειδή αυτά «χτυπούν» τα δολώµατα µας πριν τα καταπιούν, αρκετές φορές καρφώνονται και εξωτερικά. Για να καρφωθούν, πρέπει να είναι αιχµηρά και κοφτερά. Τα στοµωµένα αγκίστρια δεν καρφώνουν, αλλά χάνουν ψάρια. Πρέπει λοιπόν να ελέγχουµε τη φθορά των αγκιστριών µας και να τα αλλάζουµε αµέσως, όταν χρειάζεται.
Μία ακίδα µπορεί να είναι µακριά και πλατιά ή µικρή και λεπτή. Μια µεγάλη σε διαστάσεις ακίδα, κρατά καλύτερα ένα µεγάλο ψάρι, αλλά τρυπά δυσκολότερα το στόµα και τα χείλια του. Αντίθετα, η µικρή και λεπτή ακίδα καρφώνει εύκολα, αλλά και ξεκαρφώνεται επίσης εύκολα.
Ένα αγκίστρι µε µικρό άνοιγµα, δολώνει καλύτερα ζωντανά δολώµατα και βοηθά στην καλύτερη παρουσίασή τους στα υποψήφια θηράµατά µας. Αντίθετα, ένα αγκίστρι µεγάλου ανοίγµατος δολώνεται δυσκολότερα σωστά, αλλά βοηθά στο αγκίστρωµα κυνηγόψαρων, τονοειδών και ροφοειδών, αφού τοποθετείται καλύτερα στο µεγάλο στόµα τους.
Τύποι αγκιστριών
Υπάρχουν αγκίστρια µε κανονικά στελέχη, µε κοντά/τα «κοντόλαιµα» και µε µακριά/τα «µακρύλαιµα».
Τα κοντόλαιµα έχουν µικρότερο µέγεθος και βάρος, και σε µικρά µεγέθη χρησιµοποιούνται για ψάρια µε πολύ µικρό στόµα. Παράδειγµα, τα αγκίστρια για κεφαλόπουλα. Χρησιµοποιούνται επίσης στην καθετή για γόπες, τσέρουλες και τα σχετικά µικρόψαρα. Αν είναι µεγάλα, χρησιµοποιούνται για βοηθητικά αγκίστρια σε ζόγκες, σε ψαρέµατα µε ολόκληρα χταπόδια και άλλα κεφαλόποδα, αλλά και σε συρτές. Τα κανονικού µεγέθους αγκίστρια, είναι και τα πιο συχνά χρησιµοποιούµενα, αφού κάνουν για τα περισσότερα ψαρέµατα.
Τα µακριού στελέχους αγκίστρια χρησιµοποιούνται για «σιλικόνες», για το παραγάδι, αλλά και για µεγάλα ζωντανά και νωπά δολώµατα στο ψάρεµα µε µολύβι φύλακα. Χρησιµοποιούνται επίσης ως assist hooks στο ψάρεµα µε Inchiku. Το µήκος του στελέχους ενός αγκιστριού, το αποφασίζουµε ανάλογα µε το µήκος του ζωντανού ή νωπού δολώµατος που θα χρησιµοποιήσουµε. Τέλος, τα µακρύλαιµα αγκίστρια αρµατώνουν κάθε είδους λούρες και συναφή τεχνητά δολώµατα.
Για να ενισχύεται η συγκράτηση του δολώµατος, ειδικά αν δολώνουµε «µάνα» σε κοµµάτια ή ασπροδόλι σε λωρίδα, χρησιµοποιούµε µακρύλαιµα αγκίστρια µε ακίδες κατά µήκος του στελέχους τους, ώστε να το αγκιστρώνουν σταθερά. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουµε και το στροβιλισµό του δολώµατος, παρουσιάζοντάς το πιο φυσικά στα υποψήφια θηράµατα µας.
Κυκλικά αγκίστρια
Υπάρχουν επίσης τα κυκλικά αγκίστρια (circle hooks). Τα αγκίστρια αυτά, λόγω του σχήµατος τους, «περιστρέφονται» µέσα στο στόµα του ψαριού, µέχρι να φτάσουν στα χείλια του και να το αγκιστρώσουν εκεί. Προϋπόθεση φυσικά, είναι να γίνει αυτό πριν το ψάρι «φτύσει» το αγκίστρι, χρησιµοποιώντας τη ροή του νερού που συµπιέζει µε τα µάγουλά του.
Τα κυκλικά αγκίστρια δεν χρειάζονται «κάρφωµα», δεν καταπίνονται εύκολα από τα ψάρια και σχεδόν πάντα καρφώνονται µόνα τους σε µια από τις «γωνίες» των χειλιών τους. Συνεπώς, βοηθούν στην απελευθέρωσή τους, χωρίς τραυµατισµούς. Αν ξεχαστείτε ότι έχετε κυκλικό αγκίστρι και καρφώσετε δυνατά, κινδυνεύετε να το τραβήξετε από το στόµα του ψαριού και να το χάσετε, αφού δεν θα καρφωθεί από πουθενά.
Επειδή δεν χρειάζονται κάρφωµα, αν το επιτρέπει ο τύπος του δολώµατος που χρησιµοποιούµε, τα κυκλικά αγκίστρια είναι ιδανικά και για το παραγάδι, για φαγκριά, ροφούς και γενικά για µεγαλύτερα ψάρια. ∆οκιµάστε το και θα µε θυµηθείτε.
Όλα λοιπόν τα αγκίστρια και οι τύποι τους, απαιτούν καλή γνώση της φυσιολογίας του θηράµατος που στοχεύουµε, και σωστή επιλογή τύπου και µεγέθους, για να πετύχουµε στην εξόρµησή µας και να φέρουµε το ψάρι στο σπίτι.
Μέγεθος των αγκιστριών
Σχετικά µε το µέγεθος, έχουµε αγκίστρια από µέγεθος 32, κατεβαίνοντας µέχρι το 1, και στη συνέχεια ανεβαίνουµε από το 1/0, µέχρι και το 20/0. Συνολικά λοιπόν έχουµε 52 διαφορετικά µεγέθη αγκιστριών. Όσο µικραίνουν οι αριθµοί κατεβαίνοντας από το 32 προς το 1, τόσο µεγαλώνει το µέγεθος των αγκιστριών (υπάρχουν και µερικές σπάνιες εξαιρέσεις σε κωδικούς κάποιων εταιρειών, όπου το µεγαλύτερο νούµερο σηµαίνει µεγαλύτερο αγκίστρι, πχ. σε κωδικούς της Sasame, χωρίς να αφορούν σε «νουλάτα» νούµερα, δηλαδή µεγαλύτερα από 1/0).
Το µέγεθος συνεχίζει να µεγαλώνει καθώς ανεβαίνουµε από το 1/0 προς το 20/0. Η αύξηση του µεγέθους είναι και η µόνη σταθερά. ∆ιότι, ανάλογα µε τον τύπο του αγκιστριού, το ίδιο νούµερο µπορεί να έχει διαφορετικό µέγεθος. ∆ηλαδή, ένα κυκλικό αγκίστρι µεγέθους 2/0, διαφέρει σηµαντικά σε µέγεθος (είναι πολύ µικρότερο), από ένα µακρύλαιµο αγκίστρι µεγέθους 2/0.
Και για να περιπλέξουµε ακόµη περισσότερο το πράγµα, κάθε εταιρεία έχει δικά της µεγέθη που δεν συµπίπτουν µε αυτά µιας άλλης. Πχ. το µακρύλαιµο αγκίστρι νούµερο 4 της Gamakatsu, δεν είναι ίδιου µεγέθους µε το µακρύλαιµο νούµερο 4 της Mustad ή της Owner και ο µόνος τρόπος να τα επιλέξουµε είναι η οπτική τους αναγνώριση. Τα βλέπουµε και αποφασίζουµε αν είναι ή όχι το σωστό µέγεθος για το θήραµα που στοχεύουµε.
Κάπου διάβασα, ότι τα αγκίστρια έχουν πολλά κοινά µε τα παντελόνια. Και συµφωνώ, διότι και τα δύο, για να φορεθούν σωστά στο σώµα ή το καλάµι µας, δεν αρκεί να αγοραστούν στο συγκεκριµένο µέγεθος. Πρέπει να έχουν και το σωστό µήκος, αλλά και το σωστό «κόψιµο».
Ας ψάξουµε λοιπόν µε βάση τα παραπάνω, για το σωστό αγκίστρι. Έτσι, θα αυξήσουµε τις επιτυχίες µας και θα έχουµε λιγότερα «ξεκαρφώµατα», που οδηγούν σε απώλειες των ψαριών-τρόπαιων στα οποία στοχεύουµε.
