Big Game: 10+1 Κριτήρια Επιλογής Μηχανισµού
•Με τι υλικά κατασκευάζονται οι µηχανισµοί συρτής και τι να «ψωνίσω»;
Οι ποιοτικοί µηχανισµοί (reels) για χρήση σε καλάµια συρτής είναι σχεδόν πάντα οριζόντιου τυµπάνου, και έχουν σώµα κατασκευασµένο από γραφίτη, από χυτό αλουµίνιο ή ακόµα από αλουµίνιο επεξεργασµένο στον τόρνο. Οι µηχανισµοί µε σώµα γραφίτη, είναι οι ποιοτικά κατώτεροι όσον αφορά στην ισχύ και την αντοχή τους, αλλά είναι ελαφρότεροι και φθηνότεροι. Η επόµενη κατηγορία, µε ενδιάµεση ισχύ και αντοχή, είναι οι µηχανισµοί µε σώµα από χυτό αλουµίνιο.
Τέλος, οι ποιοτικότεροι µηχανισµοί κατασκευάζονται από µία «χελώνα» αλουµινίου, επεξεργασµένη στον τόρνο. Η χελώνα, είναι του ίδιου κράµατος µε το αλουµίνιο το οποίο χρησιµοποιείται στην αεροδιαστηµική βιοµηχανία. Τους µηχανισµούς αυτούς πρέπει να προτιµήσουµε για τις δύσκολες συνθήκες της συρτής ανοιχτής θαλάσσης, αν φυσικά αντέχουµε οικονοµικά το κόστος απόκτησής τους. Αν όχι, µπορούµε να κατέβουµε µια κατηγορία πιο κάτω.
•Και τι µέγεθος να διαλέξουµε;
Το µέγεθος των µηχανισµών συρτής, εξαρτάται κυρίως από την πετονιά ή το νήµα (συγκεκριµένης διαµέτρου και συγκεκριµένης ελκτικής δύναµης) που χωράει η «κουβαρίστρα» τους. Μια αρίθµηση από το 10 µέχρι το 130 υποδηλώνει την ελκτική δύναµη (αντοχή) της πετονιάς σε λίµπρες, για την οποία είναι φτιαγµένος κάθε µηχανισµός και συνεπώς για πόσο µεγάλα ψάρια είναι κατάλληλος, ενώ ένας ακόµα αριθµός υποδεικνύει τη χωρητικότητα.
Για τις µεγάλες συρτές και για όρθια πάλη µε το ψάρι (χωρίς τη χρήση καθίσµατος µάχης), το µέγεθος των µηχανισµών πρέπει να είναι από 30 µέχρι και 80. Για την εναλλακτική κλίµακα την οποία είναι πιθανό να συναντήσετε και χαρακτηρίζεται µε εύρος από 1/0 µέχρι και 20/0, το προτιµώµενο µέγεθος κυµαίνεται µεταξύ 4/0 και 9/0. Τα µεγέθη αυτά, ανταποκρίνονται σε µηχανισµούς βάρους από 1 µέχρι και 3 περίπου κιλά.
Οτιδήποτε βαρύτερο δεν είναι κατάλληλο για όρθια µάχη, και συνεπώς απαιτεί ειδικά καθίσµατα και µεγάλα σκάφη, που δεν έχουν οι περισσότεροι από εµάς.
•Τι σηµαίνει star drag και τι lever drag;
Οι µηχανισµοί συρτής χωρίζονται σε δύο µεγάλες κατηγορίες, ανάλογα µε τον τρόπο εµπλοκής των φρένων τους. Η πρώτη κατηγορία χρησιµοποιεί ένα αστεροειδή δακτύλιο (star drag reels), ενώ η δεύτερη έναν ηµικυκλικά κινούµενο µοχλό (lever drag reels). Γενικά επικρατούν οι µηχανισµοί µε ηµικυκλικά κινούµενο µοχλό, οι οποίοι δίνουν περισσότερες δυνατότητες σωστής ρύθµισης των φρένων.
Επίσης έχουν τη δυνατότητα δύο ταχυτήτων και είναι απλούστεροι στη χρήση τους. Αυτούς λοιπόν πρέπει να προτιµήσουµε, αν φυσικά το επιτρέπει ο προϋπολογισµός µας. Πάντως, αν οι µηχανισµοί star drag προέρχονται από αξιόπιστο κατασκευαστή, αποτελούν έναν καλό συµβιβασµό από πλευράς κόστους και απόδοσης.
•Τι σηµαίνουν τα «νουµεράκια» στις συσκευασίες των µηχανισµών;
Οι µηχανισµοί οριζοντίου τυµπάνου που χρησιµοποιούµε στις «µεγάλες» συρτές µας, αναγράφουν στις συσκευασίες τους ένα συνδυασµό αριθµών µε όλα τα χαρακτηριστικά τους. Για να γίνουµε πιο κατανοητοί θα αναφερθούµε σε συγκεκριµένο µηχανισµό, µε 2 ταχύτητες, στο κουτί του οποίου αναφέρονται τα ακόλουθα:
Mono Capacity: 400 yards/30 pounds. Αυτό σηµαίνει ότι αν τον αρµατώσουµε µε πετονιά αντοχής 13,7 κιλών (30 λίµπρες ή pounds Χ 0,454 γρ./λίµπρα-pound = 13,7 κιλά), θα χωρέσει 400 γιάρδες, δηλαδή 365,7 µέτρα (1 yd=0,9144 mt). Σηµειώνεται ότι µια πετονιά 30 λιµπρών έχει διάµετρο περίπου 0,45 χιλιοστά.
Braid Capacity: 400 yards/100 pounds. Αυτό σηµαίνει ότι αν τον αρµατώσουµε µε νήµα αντοχής 45,4 κιλών, θα χωρέσει πάλι 365,7 µέτρα. Φυσικά, αν βάλουµε νήµα µικρότερης διαµέτρου -και κατά συνέπεια µικρότερης αντοχής από 100 λίµπρες-, θα έχουµε µεγαλύτερη χωρητικότητα.
Τopshot Capacity: 50 yards/100 pounds. Αυτό σηµαίνει ότι επί πλέον των 365,7 µέτρων πετονιάς ή νήµατος που αναφέραµε παραπάνω, ο µηχανισµός χωράει ακόµα 45 µέτρα πετονιάς αντοχής 100 λιµπρών (παράµαλλο). Η πετονιά αυτή προσδίδει στο σύνολο την απαραίτητη ελαστικότητα για την πάλη µε µεγάλα θηράµατα. Ως γνωστόν τα νήµατα, αντίθετα µε τις πετονιές, έχουν µηδενική ελαστικότητα και συνεπώς πάσχουν σηµαντικά στον τοµέα της ελαστικότητας.
Αν φυσικά δε χρησιµοποιήσουµε τα 45 µέτρα πετονιάς, η χωρητικότητα του συγκεκριµένου µηχανισµού διαµορφώνεται σε 480 µέτρα πετονιάς 30 λιµπρών ή 650 µέτρα νήµατος 100 λιµπρών.
•Τι σηµαίνουν οι αριθµοί για τις δύο ταχύτητες σε ένα µηχανισµό;
Οι δύο ταχύτητες εµφανίζονται ως Gear Ratio: 3,8:1-high και 1,6:1-low. Οι αριθµοί δείχνουν πόσες περιστροφές κάνει το καρούλι του µηχανισµού σε κάθε πλήρη περιστροφή του χερουλιού του. Το 3,8:1 σηµαίνει ότι για κάθε περιστροφή του χερουλιού στην υψηλή ταχύτητα, το καρούλι του µηχανισµού περιστρέφεται 3,8 φορές. Στη χαµηλή περιστρέφεται 1,6 φορές, µαζεύοντας µεν λιγότερη πετονιά σε κάθε περιστροφή, αλλά έχοντας ταυτόχρονα πολύ µεγαλύτερη ροπή, δηλαδή πολύ µεγαλύτερη δύναµη.
•Ναι αλλά, πόση πετονιά µαζεύει;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτηµα δίνεται από έναν άλλο αριθµό, ορατό στη συσκευασία ως εξής: Line Retrieve Per Crank: 37 inches – high, 15 inches – low. ∆ηλαδή, ο µηχανισµός µαζεύει 94 εκατοστά σε κάθε περιστροφή του χερουλιού στην υψηλή ταχύτητα και 38 εκατοστά στη χαµηλή. Αν θέλουµε να είµαστε απολύτως σωστοί, πρέπει να αναφέρουµε ότι όσο το καρούλι γεµίζει, τόσο περισσότερο θα προσεγγίζουµε τα παραπάνω νούµερα, και υπάρχει πραγµατική ακρίβεια όταν το καρούλι έχει γεµίσει περίπου κατά το ήµισυ.
Άρα, ο σηµαντικός παράγοντας στις δύο ταχύτητες ενός µηχανισµού δεν είναι τόσο οι σχέσεις του, αλλά το πόση πετονιά µαζεύει σε κάθε περιστροφή του χερουλιού, διότι αυτό δείχνει και πόση πίεση µπορεί να εξασκηθεί στο κατά περίπτωση θήραµα.
•Χρειαζόµαστε τις δύο ταχύτητες;
Η απάντηση εξαρτάται από το θήραµα. Αν αυτό είναι albacore ή ξιφίας, δηλαδή ψάρια όχι ιδιαίτερα µαχητικά ψάρια, δεν τις χρειαζόµαστε. Αντίθετα, σε ένα µεγάλο τόνο ή σε ένα πολύ µεγάλο µαγιάτικο, οι δύο ταχύτητες µπορεί να αποτελέσουν τη ειδοποιό διαφορά ανάµεσα στην επιτυχία και την απώλεια του ψαριού.
∆ιότι, η «µεγάλη» ταχύτητα θα αντιµετωπίσει τις ξαφνικές «επιστροφές» του ψαριού προς το σκάφος µας χωρίς να χαλαρώσει η τάση της πετονιάς, ενώ η «µικρή» θα εξασκήσει πολύ περισσότερη πίεση στο ψάρι, όταν αυτό κατευθύνεται αντίθετα από το σκάφος, δηλαδή παίρνει πορεία προς το βυθό. Συµπέρασµα: Οι δύο ταχύτητες βοηθούν σηµαντικά σε ειδικές κατηγορίες θηραµάτων, φτάνει να ξέρουµε που, πότε και πως θα τις χρησιµοποιήσουµε.
•Είναι σηµαντική παράµετρος το βάρος ενός µηχανισµού;
Ναι, το βάρος παίζει µεγάλο ρόλο, αφού ακόµη και 100 γραµµάρια να προσθέσουµε στο µηχανισµό, µετά από µια πολύωρη µάχη µε ένα αξιόλογο θήραµα θα φαίνονται σαν ένα κιλό. Πρέπει να το λάβουµε σοβαρά υπόψη µας λοιπόν. Ο µηχανισµός του παραδείγµατος αναφέρει Weight: 60 ounces, δηλαδή το βάρος του µηχανισµού είναι 1.700 γραµµάρια (1 oz = 28,35 gr).
Αν τον συγκρίνουµε µε έναν ανάλογο µηχανισµό, όπως ο Shimano 30WLRSA, θα δούµε ότι ο δεύτερος είναι ελαφρύτερος κατά 4,4 ounces, ή αν προτιµάτε 125 γραµµάρια. Φυσικά το βάρος δεν είναι η µοναδική παράµετρος επιλογής ενός µηχανισµού, αλλά έχει σηµαντική βαρύτητα στα κριτήρια για την αγορά του..
•Και µε τα φρένα τι γίνεται;
Ο Penn 30VSX, έχει 30 λίµπρες φρένα στο strike, δηλαδή 13,7 κιλά. Ο ανάλογος Shimano 30WLRSA, έχει 25 λίµπρες φρένα, δηλαδή περίπου 2,2 κιλά λιγότερα από τον Penn. Ο Okuma Makira 30II, έχει φρένα 37 λίµπρες, δηλαδή 5,5 κιλά φρένα περισσότερα από τον Shimano. ∆εν πρέπει πάντως να βιαστούµε να βγάλουµε συµπεράσµατα για το ποιος µηχανισµός είναι καλύτερος, µε βάση τα πολλά φρένα του.
Πριν από αυτό, πρέπει να σκεφτούµε ότι ένας φυσιολογικά γυµνασµένος άνθρωπος, µπορεί να παλέψει ένα ψάρι µε φρένα 10 κιλά για περίπου 10 λεπτά, και µετά θα καταρρεύσει. Άρα οι 25, σε σχέση µε τις 30 ή τις 37 λίµπρες, στην περίπτωση αυτή είναι περίπου ισοδύναµες. Τα φρένα που θα χρησιµοποιήσουµε στη µάχη µε ένα ψάρι, είναι στις περισσότερες περιπτώσεις κάτω από 15 λίµπρες, και συνεπώς όσοι µηχανισµοί αναφέραµε, καλύπτουν τις απαιτήσεις µας και είναι πρακτικά ισοδύναµοι στον τοµέα αυτό.
•Τι προϋπολογισµό πρέπει να έχω, για να αποκτήσω ένα καλό µηχανισµό δύο ταχυτήτων;
Η απάντηση δίνεται µε δύο λέξεις, ανεξαρτήτως κατασκευαστή: 600€. Αν δεν τα έχουµε, καλύτερα να µη βγούµε στο ψάξιµο για οποιοδήποτε χρυσό ή ασηµένιο µηχανισµό. Ας µεταθέσουµε την αγορά τους για το µέλλον και ας διαβάσουµε την επόµενη απάντηση.
•Και η τελευταία ερώτηση: µετά τα παραπάνω, πρέπει να πάρω έναν τόσο ακριβό µηχανισµό;
Όταν θέλουµε να βγούµε για πραγµατικά µεγάλα θηράµατα, έχουµε τον απαιτούµενο προϋπολογισµό για το µηχανισµό και είµαστε αποφασισµένοι να ξοδέψουµε αρκετά χρήµατα για τα καύσιµα του σκάφους µας, η απάντηση είναι φυσικά καταφατική αφού οποιαδήποτε υποχώρηση στην ποιότητα και την αξιοπιστία του µηχανισµού µπορεί να µας κοστίσει ακριβά σε επιτυχίες.
Επειδή όµως στην εποχή µας τα οικονοµικά των περισσότερων είναι περιορισµένα, αν επιµένουµε να πάµε µεγάλα θηράµατα, µπορούµε να βολευτούµε και µε µηχανισµούς star drag. Αυτοί έχουν µεν µία µόνο ταχύτητα, αλλά και πολύ χαµηλότερη τιµή από τους χρυσούς και ασηµένιους «διτάχυτους» τους οποίους προτείνουν οι µεγάλες εταιρείες. Μπορούµε επίσης να συνδυάσουµε ένα φθηνότερο και ένα ακριβότερο µηχανισµό.
Φυσικά, όλοι οι µηχανισµοί πρέπει να είναι ποιοτικοί και προϊόντα γνωστού κατασκευαστή, για να είµαστε σίγουροι ότι δε θα µας αποχαιρετήσουν τα φρένα τους στη µέση της µάχης µε ένα σηµαντικό ψάρι.
Έχουµε βγάλει σηµαντικό θήραµα βάρους περίπου 50 κιλών, µε γραφιτένιο µηχανισµό, διάστασης 3/0 και τεχνολογίας star drag, και παρά τα πολύ επίµονα «φευγιά» του θηράµατος δεν αντιµετωπίσαµε κανένα πρόβληµα υπερθέρµανσης. Να σηµειωθεί ότι, το µηχανισµό συνόδευε νήµα αντοχής 50 λιµπρών.
Εκτός λοιπόν από την τεχνολογία, τα φρένα, το χρώµα και τις ταχύτητες του µηχανισµού που θα επιλέξουµε, ρόλο στη µάχη µε το ψάρι παίζει πάντα και ο ψαράς. Μετά λοιπόν την ανάλυση των σοβαρών µηχανισµών συρτής, ας βγούµε για ψάρεµα µιας και διανύουµε την κατάλληλη εποχή. Η θάλασσα µας περιµένει για να µας χαρίσει άφθονες συγκινήσεις!
