Χειμερινό ψαροτούφεκο: Eξοπλισµός, τόποι, θηράµατα, τεχνικές & επιλογές
Καλά να είµαστε, φτάσαµε στην δυσκολότερη εποχή του έτους, µε τη µέρα να σβήνει λίγα µόλις λεπτά µετά τις πέντε το απόγευµα και τον ήλιο να καταβάλλει φιλότιµες προσπάθειες να ζεστάνει αυτή την πλευρά της γης. Κοµµατάκι δύσκολο, αφού ο χρόνος του λειψός και ο ίδιος µάχεται καθηµερινά να ανοίξει τα σύννεφα, για να µας θυµίσει πως είναι ακόµη εδώ, ψηλά στο ουράνιο στερέωµα.
Με µια λέξη «χειµώνας», η εποχή του χρόνου µε τις χαµηλότερες θερµοκρασίες. Αστρονοµικά, ξεκινά µε το χειµερινό ηλιοστάσιο στις 21 ∆εκεµβρίου και τελειώνει κατά την εαρινή ισηµερία στις 21 Μαρτίου. Στο χειµώνα µετρούνται συµβατικά οι µήνες ∆εκέµβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος.
Για εµάς τους ψαροκυνηγούς, είναι η δυσκολότερη εποχή για να χαρούµε το χόµπυ µας. Θα µου πείτε πως εδώ είναι δύσκολο για την απλή καθηµερινότητα των ανθρώπων, δε θα είναι δύσκολο για κάποιον που αψηφά τους νόµους της φυσικής; Ο µέσος ψαροκυνηγός που επιλέγει να µην απέχει αυτή την εποχή του χρόνου, έχει δύο επιλογές : ή να κυνηγήσει τα θηράµατά του στη ρηχή ζώνη ή στη µεσαία. Τέλος, αν κάποιος ψαρεύει το χειµώνα στη βαθιά ζώνη, τότε σίγουρα είναι καλός γνώστης της µεσαίας, αφού την έχει «δουλέψει» αρκετά χρόνια, προκειµένου να κάνει το άλµα µε ασφάλεια από τη µία στην άλλη. Προσωπικά θεωρώ µεσαία ζώνη τα σηµεία µε βάθος από 12 έως 17, το πολύ 18 µέτρα. Από κει και πέρα αρχίζουµε και ξεφεύγουµε. Να ξεκαθαρίσουµε κάτι ακόµη. Το «ψαρεύω τα 18», σηµαίνει πως µπορώ και ξεβραχώνω κάποιο µαυρόψαρο µε άνεση στα τα 18, και όχι κάνω µια βουτιά, ακουµπώ κάτω και ανεβαίνω βολίδα στην επιφάνεια. Άλλο το ένα και άλλο το άλλο, ξεκάθαρα πράγµατα.
Για να ξεκινήσουµε όµως να βάζουµε τα πράγµατα σε µία σειρά, πρέπει να µιλήσουµε πιο συγκεκριµένα και στοχευµένα,για εξοπλισµό, θηράµατα, τεχνικές κλπ. Ας τα δούµε ένα-ένα.
Εξοπλισµός
Να ξεκαθαρίσουµε πως τα χιλιοστά της στολής είναι αναγκαστικά πολλά, γιατί το κρύο δεν παλεύεται και η υποθερµία είναι ένα πρόβληµα που καλό θα ήταν να µην αντιµετωπίσουµε.
• Ένα σακάκι 6,5 χιλ. και ένα παντελόνι 5,5 χιλ. θα µας κρατήσουν ζεστούς για αρκετές ώρες, τουλάχιστον στις περιοχές πλησίον της Αττικής και νοτιότερα από αυτήν. Τώρα, αν κινηθούµε βορειότερα, όπως καταλαβαίνετε θα ανέβουν και τα χιλιοστά σε 7,5 ή ακόµα και 8, ανάλογα µε την περιοχή και το πόσο εύκολα κρυώνει ο καθένας. Στολή µε φόδρα εξωτερικά και ξυρισµένη εσωτερικά, είναι µια καλή επιλογή. Το παντελόνι θα µπορούσε να είναι λείο απέξω και ξυρισµένο µέσα. ∆ε σκίζει εύκολα όπως πολλοί πιστεύουν, µιας και έχει την ιδιότητα να εφάπτεται πολύ καλά µε το εσωτερικό του σακακιού που είναι ξυρισµένο και δεν αφήνει εύκολα το νερό να το διαπεράσει. Για να φορεθεί η στολή, θα χρειαστεί σαπουνόνερο που φυσικά θα έχετε ζεστάνει πρώτα και θα το έχετε διατηρήσει ζεστό µέχρι να το χρησιµοποιήσετε.
• Μία µάσκα µεσαίου όγκου µε µεγάλο οπτικό πεδίο θα µας βοηθήσει πολύ, αφού θέλουµε όσο περισσότερο έλεγχο της περιοχής που ψαρεύουµε, µε ένα απλό βλέµµα από την επιφάνεια (όταν οι ορατότητες το επιτρέπουν), χωρίς καν να περιστρέφουµε το κεφάλι αριστερά-δεξιά. Εξάλλου, το βάθος που θα κινηθούµε µας το επιτρέπει στις περισσότερες περιπτώσεις.
• Γαντάκια ανάλογα µε το τι θέλει ο καθένας. Άλλος θέλει να έχει αφή και δεν τον ενδιαφέρει το κρύο, οπότε µικρού πάχους, και άλλος θέλει ζέστη αδιαφορώντας για την αφή, άρα χοντρά. Είναι καθαρά προσωπική επιλογή και ζήτηµα αντοχής. Απλά φροντίστε να µην έχουν τρύπες ή σκισίµατα, µην ξεχνιέστε γιατί ακόµη και στις ηλιόλουστες µέρες τίποτε κάτω από το νερό δε θυµίζει το καλοκαίρι.
• Στα καλτσάκια θα σταθώ λίγο περισσότερο, γιατί θα πρέπει να υπολογίσετε πως το χειµώνα µε το κρύο τα κάτω άκρα «αδυνατίζουν» και το πόδι πρέπει να εφαρµόζει καλά µε το πέλµα από το πέδιλο και όχι να πλέει, αλλά να µη µας σφίγγει κιόλας, δυσκολεύοντας τη ροή του αίµατος. Το πάχος θα το επιλέξετε πάντα δοκιµάζοντας τα πέδιλά σας και ποτέ θεωρητικά ή µε τη γνώµη τρίτου. Μια καλή λύση είναι η φόδρα απέξω και από µέσα το ξυρισµένο. Ενισχύστε λίγο και τους πάτους και θα έχετε ζέστη και αντοχή για µια σεζόν τουλάχιστον, αν τα προσέχετε λίγο. Μην ξεχνάτε πως αρκετές φορές κάνουµε τα καλτσάκια … παντόφλες, στους διάφορους ψαρότοπους που θα βρεθούµε.
• Επιλέγουµε πέδιλα µε λεπίδες από ανθρακονήµατα, τα οποία καλό θα είναι να ενηµερώσετε το µαγαζί από όπου θα τα αγοράσετε, για το βάθος που συνήθως ψαρεύετε. Βλέπετε η τεχνολογία σε συνεργασία µε την τεχνογνωσία, έχουν κάνει πρόοδο και µάλιστα µεγάλη.
• Η ζώνη µας ελαστική, µε πόρπη ταχείας απελευθέρωσης, πρέπει να µπορεί να σηκώσει αρκετά µολύβια, µιας αυτό είναι ένα από τα µειονεκτήµατα της χοντρής στολής µε φόδρα εξωτερικά. Ρυθµίζουµε τα µολύβια ώστε να µας επιτρέπουν να έχουµε αρνητική στα 2/3 του µέγιστου βάθους που θα κινηθούµε. Πρέπει να µπορούµε να αναδυθούµε εύκολα και όχι το ανάποδο. Συνήθης χρόνος αντοχής της ζώνης είναι τρία µε τέσσερα χρόνια συχνής χρήσης ή και περισσότερο, µε βασική προϋπόθεση να την ξεπλένουµε συχνά και να την προφυλάσσουµε από τις ακτίνες του ήλιου.
Όπλα – “χειμερινά” ψαροτούφεκα
Αν επιλέξουµε ψάρεµα στην τρύπα, τα κοντά έχουν την τιµητική τους, δηλαδή όπλα από 60 µέχρι 80 το πολύ εκατοστά είναι µια χαρά για τέτοιου είδους ψάρεµα. «Ντυµένα» µε λάστιχα πάχους 17,5 mm και καλοακονισµένες βέργες, θεωρούνται έτοιµα να σκοτώσουν οτιδήποτε βρεθεί µπροστά τους. Προσωπικά φοράω ένα µικρό σε µέγεθος µουλινέ και στο 70άρι, για να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να σκοτώσει σχεδόν τα πάντα από κοντινή απόσταση. Ας µην ξεχνάµε πως ο χειµώνας είναι ο µήνας των εκπλήξεων!
Το 60άρι θα χωθεί σχεδόν παντού και θα ξετρυπώσει σαργούς, σηκιούς και µελανούρια, που κρύβονται σε στενά περάσµατα και εσοχές, ενώ το 80άρι θα κάνει και µια λίγο πιο µακρινή βολή.
Για τις ενέδρες το 85άρι,95άρι ή ακόµη και το 105 εκατοστών όπλο, µε ένα 19άρι λάστιχο και δίφτερη 6,5άρα ή 6,75άρα µε πολυεδρική ή βελόνα µε καλοακονισµένη µύτη, αποτελούν συνδυασµό που σκοτώνει οτιδήποτε κινηθεί στο ωφέλιµο βεληνεκές και ανάλογα στο οπτικό µας πεδίο. Εδώ το µουλινέ κρίνεται επιβεβληµένο και εφοδιασµένο µε πολλά µέτρα σχοινιού, γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι µπορεί να περάσει από µπροστά σου.
Υπάρχουν µέρες που το µήκους 105 εκ. όπλο µας φαντάζει κοντό, ακόµη και µέσα στο χειµώνα. Το συνηθισµένο βέβαια είναι το ανάποδο, αλλά µην ξεχνάτε πως οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Θηράµατα στο χειμερινό ψαροτούφεκο
Το χειµώνα διανύουµε την εποχή της βασιλείας των άσπρων ψαριών. Τα µαύρα λάµπουν δια της απουσίας τους, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο βέβαια. Κοντά στις πανσέληνους του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, η συνάντηση µε ροφούς ή σφυρίδες είναι πολύ πιθανή, σε τόπους που συνηθίζουν να κρατούν τέτοια θηράµατα στην εποχή τους. Ακόµη και µεγάλες σφυρίδες κάνουν την εµφάνισή τους σε µεσαία ή ρηχά κοµµάτια και αποδεικνύονται ευκολότερα θύµατα και από τα λαβράκια. Το ίδιο συµβαίνει και µε τους ροφούς. Γενικά όµως τα µαύρα «µεταναστεύουν» σε άλλα βάθη, εντελώς απρόσιτα στην πληθώρα των ψαροκυνηγών. Σκαθάρια, σαργοί, µελανούρια, λαβράκια και κέφαλοι παραµένουν στην κορυφή της πυραµίδας του ψαροκυνηγού.
Τόποι για χειμερινό ψαροτούφεκο
• Τα χορταριασµένα κατρακύλια που η αποχή τους δεν ξεπερνά τα 18 µέτρα και κοντά στην αποχή ο βυθός «κόβει» απότοµα, είναι ένας από τους δυσκολότερους τόπους για να ψαρέψετε. Τα βαθιά νερά θα ανεβάσουν άσπρα ψάρια, όπως τα µελανούρια, που µε τη σειρά τους θα φέρουν τους σαργούς. Πολλά θα δείτε, λίγα θα µπορέσετε να συλλάβετε, αλλά τουλάχιστον θα φύγετε µε όµορφες εικόνες. Στην αποχή ψάξτε για κανένα µαύρο. Πριν αρχίσετε τα µπαµ-µπουµ µε το κοντό σας όπλο, κάντε και κανένα καρτεράκι. Να θυµάστε πως τα µαύρα είναι συνήθως πολύ δεκτικά αυτή την εποχή. Αν δεν πλησιάσουν στην ενέδρα σας, σίγουρα θα προδώσουν τη θέση τους.
• Ο βυθός µε διάσπαρτα µονόπετρα είναι µια καλή λύση, γιατί ότι κυκλοφορεί ανάµεσά τους και δε χάνεται, συνήθως συλλαµβάνεται. Πολλοί σαργοί µένουν ακίνητοι στις βάσεις των µονόπετρων, ιδίως όταν σε κάποια σκοτεινή εσοχή κρύβεται µία µαύρη σιλουέτα.
• Επικλινής βυθός διάσπαρτος µε «φρύδια», συνήθως είναι άδειος τέτοια εποχή, εκτός αν κάποιο µαυρόψαρο ακινητεί λίγο πιο µακριά από το θαλάµι του.
• Με πολύ καλό ψάξιµο λίγο πριν το σούρουπο, µπορεί να µας δώσει το ένα και µοναδικό θήραµα της εξόρµησης, το οποίο θα µας δικαιώσει πλήρως γι’ αυτή µας την επιλογή.
• Η τραγάνα είναι βυθός που θα συνδυάσει τα πάντα, µαύρα, άσπρα κλπ. Παραµένει όµως εξίσου δύσκολος τόπος, γιατί συνήθως το εσωτερικό της είναι αχανές και δαιδαλώδες και σε πολλές περιπτώσεις θυµίζει σε δυσκολία το ψάρεµα στα κατρακύλια.
• Εσοχές που βρίσκονται κοντά ή δίπλα σε ποσειδωνία, ψάχνονται εξονυχιστικά και µε το δάχτυλο στη σκανδάλη.
• Οι πλάκες είναι τόποι «ή του ύψους, ή του βάθους». Αυτήν την εποχή µπορεί να βρεις στο εσωτερικό τους τα πάντα, µέχρι και βραχωµένα λαβράκια µεγάλου µεγέθους. Αν συµβεί αυτό, ψάξτε και τις κοντινές µε αυτήν που συλλάβατε το λύκο. Υπάρχει µεγάλη πιθανότητα να λουφάζουν εκεί και άλλα ψάρια. Κέφαλοι και µελανούρια µαζί µε σαργούς, είναι οι συνήθεις κάτοικοι στις πλάκες. Οι τσιπούρες εδώ είναι συνήθως µεγάλες και όταν βραχώσουν πεθαίνουν εύκολα, το ίδιο και τα σκαθάρια. Οπότε ετοιµαστείτε για πολύ καλό ψάξιµο. Αν δε δούµε ψάρια να µπαινοβγαίνουν στις πλάκες, µπορούµε να στήσουµε ενέδρες βάζοντας τον ήλιο στην πλάτη. Κάποιες φορές θα µας φέρουν µανάλια ή µικρές συναγρίδες, ή θα µας φανερώσουν τη θέση κάποιου µαύρου που λουφάζει και σπρωγµένο από περιέργεια θα προδώσει τη θέση του.
Τεχνικές στο χειμερινό ψαροτούφεκο
Οι συνήθεις τεχνικές, δηλαδή το κυνήγι στην τρύπα ή αλλιώς «ψαχτήρι» και το στατικό καρτέρι, είναι οι πλέον ενδεδειγµένες για σύλληψη θηραµάτων αυτήν τη δύσκολη εποχή του χρόνου. Βέβαια το στατικό καρτέρι στα 16-18 µέτρα δεν είναι κάτι εύκολο και απαιτεί πολύ καλή φυσική κατάσταση και δυνατότητες, οπότε ο µέσος ψαροκυνηγός συνήθως θα στήσει τις ενέδρες του σε µικρότερο βάθος. Εξάλλου, αν κάποιος µπορεί να καρτερέψει µε άνεση στα 17-18 µέτρα, τότε πιστέψτε µε µπορεί µε άνεση να βουτήξει και βαθύτερα. Αλλά για να ψαρέψεις τα βαθιά, πρέπει να τα έχεις και σαν ψυχολογία και σαν άνεση, ειδικά τώρα µέσα στο χειµώνα, διαφορετικά κάθεσαι στ’ αυγά σου και έχεις το κεφάλι σου ήσυχο.
Και οι δυο τεχνικές θα δώσουν ψάρια, αρκεί να εφαρµοστούν σωστά και ανάλογα µε την περιοχή που έχετε επιλέξει να ψαρέψετε. Μην πιεστείτε να εφαρµόσετε µια από τις δύο όταν οι συνθήκες δεν το επιτρέπουν. Το χειµώνα, πολλές φορές η ορατότητα κάτω από το νερό είναι περιορισµένη και δεν επιτρέπει να ψαρέψουµε στην τρύπα. Άρα το καρτέρι θα είναι η πλέον ενδεδειγµένη τεχνική σύλληψης θηραµάτων τις συγκεκριµένες µέρες. Αντίθετα, ψαρεύουµε στην τρύπα όταν οι ορατότητες το επιτρέπουν. Μην ξεχνάτε ότι η φύση αρκετές φορές µας υποδεικνύει τον τρόπο κυνηγιού, οπότε καλό θα είναι να µην την αγνοούµε.
Επιλογή τόπου στο χειμερινό ψαροτούφεκο
Ένα συχνό πρόβληµα που συναντάµε και µας κάνει να πονοκεφαλιάζουµε, είναι η επιλογή τόπου εξόρµησης. Τα κριτήρια επιλογής πολλά και τελευταίο απ’ όλα το «θέλω» µας. «Μπορεί να θέλω να ψαρέψω κατρακύλια, αλλά αφού τα κοµµάτια αυτά τα κοπανά ο καιρός µέρες τώρα, ποιο το νόηµα;», σκεφτόµαστε, και ιδίως αν αυτά βλέπουν στον νοτιά, ούτε καν το σκεφτόµαστε. Αυτήν την εποχή, οι ορατότητες κάτω από το νερό είναι χαµηλές και µειώνονται ακόµα περισσότερο από το χτύπηµα των κυµάτων. Η βροχή είναι ένας παράγοντας που ρίχνει χαµηλά τις ορατότητες. Οπότε βλέπουµε τον καιρό όλης της βδοµάδας που επικρατεί στην περιοχή που θέλουµε να επισκεφτούµε και πάντα έχουµε µια δεύτερη επιλογή στο πίσω µέρος του µυαλού µας.
Τι πρέπει να προσέξουµε
• ∆ύσκολη εποχή για κάποιον που τώρα αποφάσισε να ασχοληθεί για πρώτη φορά µε το συγκεκριµένο χόµπι. Αν συγκαταλέγεστε σε αυτήν την κατηγορία, καλό θα είναι να το αφήσετε για λίγο παραπίσω. ∆ε θέλω να σας αποτρέψω, αλλά καλό θα ήταν να είστε προετοιµασµένοι. Και όπως και να το κάνουµε, αλλιώς νιώθει κάποιος που για πρώτη φορά βάζει µια στολή καλοκαιρινή, µε θερµοκρασίες περιβάλλοντος ζεστές και «ανθρώπινες», από το να φορέσει µια χοντρή χειµωνιάτικη και να βουτά σε παγωµένα νερά.
• Για τους τολµηρούς, προτείνω να επιλέξουν µέρες ηλιόλουστες, µε χαµηλούς ή –ακόµα καλύτερα- καθόλου ανέµους. Τις πρώτες φορές πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει παρέα και η βουτιά να διαρκέσει λίγο. Η αλλαγή της βρεγµένης στολής µε ζεστά ρούχα, καλό είναι να γίνει όσο ο ήλιος ακόµα προσπαθεί να ζεστάνει την ατµόσφαιρα, και όχι λίγα λεπτά πριν τη δύση του.
• Αν δε νιώθετε καλά για να ψαρέψετε τη µεσαία ζώνη, κινηθείτε στη ρηχή. Το χειµώνα έχει και αυτή ψάρια και µάλιστα τρόπαια! Μην ξεχνάτε πως τα µεγάλα λαβράκια συλλαµβάνονται πολλές φορές σε µερικά εκατοστά του µέτρου.
• Καλή σκόπευση και προσπαθήστε να µην έχετε αστοχίες. Το σκισµένο ψάρι εγκαταλείπει την περιοχή µε ορµή, συµπαρασύροντας και άλλα υποψήφια θηράµατα µαζί του, ιδίως σε τόπους µε κατρακύλια.
• Αποφύγετε απανωτές βουτιές, σε όσο ζωντανό τόπο και αν έχετε βρεθεί.
• Σε οποιαδήποτε αδιαθεσία, διακόψτε αµέσως, αφού πρώτα ενηµερώσετε το ζευγάρι σας. Επίσης, αν νιώσετε ρίγη και τρέµουλο βγείτε αµέσως από τη θάλασσα. Ο παγωµένος αέρας που καταπίνουµε µέσα από τον αναπνευστήρα, είναι το ίδιο ψυχρός κάθε φορά και παγώνει τα σωθικά µας. Τα γυµνά µάγουλα και τα χείλια, εκτεθειµένα και απροστάτευτα από το νερό, παγώνουν, αλλάζουν χρώµα, … «στρουµφίζουν». Η υποθερµία είναι εδώ και παραµονεύει. Όσο παχιά «πανοπλία» και να φορέσεις, το κρύο είναι κρύο και αυτό δεν αλλάζει.
• Να πίνετε νερό. Το ότι δεν υπάρχει έντονα η αίσθηση της δίψας επειδή είναι χειµώνας, δε σηµαίνει πως ο οργανισµός δεν αφυδατώνεται.
• Τόποι µε δυνατό ρέµα, κρατούν ψάρια, αλλά δυσκολεύουν τον ψαροκυνηγό να καταδυθεί. Το ρέµα, ανάλογα µε τη δύναµη που έχει, µειώνει και το επιχειρησιακό βάθος του δύτη και τον εξαντλεί γρήγορα. Οπότε, µεγάλη προσοχή και σύνεση.
Καλές θάλασσες και καλές επιστροφές!
