Light shore jigging: Τα πλανάκια της ευχαρίστησης
Ένα τόσο δα κοµµατάκι µέταλλο εξακοντίζεται µε φούρια από το καλάµι, ταξιδεύει αχόρταγο καταπίνοντας δεκάδες µέτρα στον αέρα και εισέρχεται µε διακριτικό τρόπο στη θάλασσα!
Πω πω, τι όµορφη µέρα και σήµερα, θα ψαρέψουµε στο φως, όσο αντέχουµε, και µόλις ξεκινήσαµε, εκσφενδονίζοντας το αγαπηµένο µας πλανάκι όσο πιο µακριά γίνεται! Κι όµως είναι γεγονός, όλοι όσοι ασχολούνται µε το spinning και τα παρακλάδια του, έχουν µπει τα τελευταία χρόνια σε νέους δρόµους και πειρασµούς.
Εκείνα τα µονοκόµµατα και άχαρα κουταλάκια που έσερναν για να προσελκύσουν τονοειδή, αντικαταστάθηκαν µε ένα υπέροχο πολύχρωµο και αστραφτερό κόσµο γεµάτο επιλογές! Τι να πρωτοδιαλέξει κανείς!
Το σηµερινό θέµα µας, απ`ότι θα καταλάβατε, είναι τα πολυαγαπηµένα µας πλανάκια. Θα σχολιάσουµε τα είδη τους, τον εξοπλισµό που µας χρειάζεται για να τα ψαρέψουµε και την τακτική που µπορούµε να ακολουθήσουµε για να φτάσουµε στη σύλληψη αλιευµάτων.
Όλα αυτά θα γίνουν µε τρόπο εµπειρικό, σύµφωνα την πολύωρη ενασχόληση και τις γνώσεις και που έχω αποκοµίσει µέσα από τα ψαρέµατα τα τελευταία χρόνια, αλλά συνάµα µε ανάλαφρη διάθεση, ανάλογη του βάρους που τους αναλογεί και της ουσιαστικής απόλαυσης που µας προσφέρει η χρήση τους!
Ένας υπέροχος ψαρευτικός κόσµος
Αρχικά, πρέπει να ξεκαθαρίσουµε ότι µε τον όρο «πλανάκια» αναφερόµαστε σε τεχνητά ψαράκια φτιαγµένα από µέταλλα, µόλυβδο συνήθως, µε βάρος όχι πάνω από τα 25-28 γραµµάρια (και αυτά πολλά είναι). Πρόκειται δηλαδή για βάρη που µπορούν να δουλευτούν από τρεις κατηγορίες εξοπλισµού spinning.
Θεωρητικά, το ίδιο τους το βάρος που τις περισσότερες φορές δεν θα ξεπερνά τα 20 γραµµάρια, εγγυάται την ψαρευτική ευχαρίστηση, αφού ο ψαράς δεν καταβάλει ιδιαίτερη σωµατική προσπάθεια για να τα κάνει να κολυµπήσουν σωστά.
Ο χειρισµός πλάνων άνω των 30 γραµµαρίων προϋποθέτει βαρύτερο και πιο εξειδικευµένο εξοπλισµό (shore jigging ή heavy spinning διάφορων κατηγοριών), οπότε µιλώντας για πλανάκια, σίγουρα δεν έχουµε κάτι τέτοιο κατά νου.
Κατηγοριοποίηση πλάνων
Η κατηγοριοποίησή τους ξεκινά από την κατανοµή του βάρους τους, αλλά και το σχήµα τους, που διαφοροποιείται σε κατηγορίες. Έτσι, µιλάµε για πλάνους µε το περισσότερο βάρος συγκεντρωµένο εµπρός (µπροστόβαροι), άλλους στο κέντρο (µεσόβαροι) και άλλους στο πίσω µέρος (πισώβαροι).
Η δική µας επιλογή αφορά κυρίως στα µεσόβαρα πλανάκια, επειδή αυτά κατεβαίνουν πιο αργά στο βυθό, πλανάροντας προκλητικά και αντανακλώντας τις αχτίδες του ήλιου στην επιφάνειά τους. Σε σχέση µε τις δύο άλλες κατηγορίες, το πέσιµό τους µπορεί να είναι αρκετά ιδιαίτερο αν έχουν πάνω τους διάφορα σκαλίσµατα και ειδικές τεχνοτροπίες.
Ας µην ξεχνάµε ότι τα ψαρέµατα που θα κάνουµε αφορούν σε σχετικά ρηχά νερά, αφού όσο αυξάνει το βάθος, αυξάνει και η ανάγκη να µεγαλώνει το βάρος, …αν θέλουµε να φτάσουµε κάποια στιγµή κοντά στο βυθό. Αυτή η κατηγορία έχει λεπτοφτιαγµένα µακρόστενα πλανάκια (slim) και άλλα φαρδύτερα µε σχήµα φύλου (slow), ενώ υπάρχουν και ενδιάµεσες κατασκευές.
Κάθε µία έχει την αξία της!
Τα πλανάκια πωλούνται αρµατωµένα, συνήθως µε µία σαλαγκιά στο πίσω µέρος τους, ενώ κάποια διαθέτουν και ένα αγκίστρι (assist hook) µπροστά. Η προσωπική θέση είναι να βάζουµε πάντα και τα δύο (αγκίστρι µπροστά, σαλαγκιά πίσω ή αγκίστρια και στις δύο άκρες), ειδικά για ψαρέµατα που δεν φλερτάρουµε συνεχώς µε ένα κακοτράχαλο βυθό. Ακόµα και σε αυτήν την περίπτωση του πολύ δύσκολου βυθού, είµαι υπέρ της διπλής αρµάτωσης, αρκεί να ξέρουµε κάπως τη µορφολογία του.
Αν βέβαια είµαστε σε άγνωστα µέρη και δεν θέλουµε να «φυτέψουµε» µια περιουσία στο βυθό µε συνεχείς απώλειες, αρχικά θα βάλουµε µόνο αγκίστρι στο εµπρός µέρος του πλάνου. Έτσι θα ελαχιστοποιήσουµε τη χασούρα, ενώ καλό θα ήταν να κάνουµε πρώτα κάποιες ανιχνευτικές βολές µε υλικά µικρότερης αξίας.
Όσον αφορά στους χρωµατισµούς, όρεξη για πειραµατισµό να υπάρχει και χρήµατα διαθέσιµα. Ιδιαίτερη αδυναµία των ψαριών έχει παρατηρηθεί σε ασηµί-σαρδελί χρώµατα, και σε µπλέ και ροζ αποχρώσεις!
Πάρτε το πλανάκι στα χέρια σας, και περιστρέψτε το στο φως για να δείτε πως και πόσο γυαλίζει. Όσο περισσότερες αντανακλάσεις και «νερά» κάνει, τόσο καλύτερα φτιαγµένο είναι. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ και υπάρχει πλέον η δυνατότητα να αγοράζουµε µικρά κοµψοτεχνήµατα σε προσιτές τιµές.
Ο κατάλληλος εξοπλισµός
Στο σηµείο αυτό, πολλά θα µπορούσαν να ειπωθούν. Θα αναφερθούµε στα βασικά. Αν έχετε ένα σετ lrf max 10gr, καλύπτεστε για τα πλανάκια των 5, 7, ίσως και 10 γραµµαρίων, µε το καλάµι κατά προτίµηση να έχει κούφια µύτη (tubular). Στα 10 και 14 γραµµάρια σας καλύπτει ένα σετ light spinning 5-21 ή 10-30, ενώ στα 18 ως και 28 γραµµάρια, ένα δυνατό καλάµι medium-heavy spinning µε µέγιστο c.w. τα 42 γραµµάρια.
Κατάλληλοι µηχανισµοί κρίνονται οι 2000, 2500-3000 και 4000 αντίστοιχα, που θα φορέσουν νήµατα PE 0,4 ως και 1,2. Τα παράµαλλα ξεκινούν από 0.16 και φθάνουν τα 0.31mm, ανάλογα την κατηγορία και τα ψάρια που στοχεύει ο καθένας.
Σε κάθε κατηγορία ζητάµε καλάµια µε δυνατό κορµό και δράση regular-fast (προτιµότερα) ή fast. Τα x-fast καλάµια εκτιµώ ότι πρέπει να αποφεύγονται, γιατί δεν δίνουν στο πλανάκι µας το σωστό χρόνο να κολυµπήσει όµορφα, λόγω της ακαριαίας επαναφοράς της µύτης τους. Αλλά κι αυτά γούστα είναι, οπότε διαλέγετε!
Σε τελική ανάλυση, χρησιµοποιώντας ένα στιβαρό αλλά ευαίσθητο λαβρακοκάλαµο µε c.w. 7-35gr, ένα µηχανισµό 3000 και νήµα PE 1, θα µπορούσαµε να καλύψουµε όλα τα γούστα, µε τα ανάλογα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα.
Πρέπει όµως να αναφερθεί, ότι υπάρχουν ειδικά καλάµια στην κατηγορία super (ή ultra) light shore jigging, µε ικανότητα «να παίξουν σωστά» πλανάκια από 5 ως και 30 γραµµάρια. ∆εν ξέρω αν «ψήνεστε». αλλά έχω ήδη αρχίσει να γλυκοκοιτάζω προς αυτήν την κατηγορία. Αφού τα πλανάκια είναι Έρωτας και ο έρωτας δεν κρύβεται (γκουχ γκουχ)!
Πιθανά θηράµατα – Τρόποι ανάκτησης
Η πρώτη προσωπική εµπειρία που είχα µε τα πλανάκια, ήταν πριν δύο περίπου χρόνια, όταν σε ανάπαυλα ψαρέµατος µε ψαροδόλια, πέρασα ένα µπλε-ροζ «φυλλαράκι» 7γρ. στην µεγέθους 0 παραµάνα µου και έριξα µε το 3-12 καλάµι µου για να συναντήσω τις ζαργάνες που τσάκιζαν την αθερίνα περίπου στα 40 µέτρα απόσταση.
Αρχικά, δεν είχα αποτελέσµατα, αλλά µετά έφερα στη µνήµη µου ένα σκηνικό από νησί του Αιγαίου που έζησα παλιότερα. Θυµήθηκα λοιπόν, ότι ο σπιναδόρος που ψάρευε δίπλα µου έριξε ένα πλανάκι 20 γραµµαρίων σε απίστευτη απόσταση µε το medium-heavy καλάµι του και άρχισε να το φέρνει έξω µε παφλασµούς στην επιφάνεια και φουλ ταχύτητα. Αρχικά απόρησα, αλλά όταν η τρελή ανάκτηση σταµάτησε βίαια από το χτύπηµα ενός τρίκιλου µαναλιού, κατάλαβα αµέσως τι γίνεται. Έτσι είναι, κάποιες εικόνες µένουν ανεξίτηλες για πάντα!
Ξύπνησα από τις σκέψεις µου και σκέφτηκα να κάνω το ίδιο για τις ζαργάνες, αφού µανάλια δεν διαθέτει η περιοχή (κρίµα…). Έτσι, έριξα όσο πιο µακριά µπορούσα και άρχισα γρήγορη ανάκτηση µε χτυπήµατα. Jerk, jerk, jerk, και µπαµ! Το καλάµι κοκάλωσε, και µια πανέµορφη ζαργάνα τουλάχιστον 60 εκατοστών ήρθε να µου κάνει παρέα και να µου γεννήσει µια υπέροχη αγάπη, που όχι µόνο κρατάει καλά, αλλά ανανεώνεται µε το πέρασµα του χρόνου!
Από την αφήγηση που προηγήθηκε, µόλις έγινε αντιληπτή η πρώτη πλεύση που µπορούµε να επιδιώξουµε και την ονοµάζω «Ανάκτηση ∆ίχως Αύριο», καθώς είναι πολύ γρήγορη και µε συνεχόµενα χτυπήµατα!
Το πλανάκι µας µπορούµε να το φέρνουµε λίγο κάτω από το νερό, αλλά και να το σηκώνουµε παραπάνω, δηµιουργώντας παφλασµούς και αναπηδήσεις στην επιφάνεια, ενώ µπορούµε να ρυθµίσουµε την ταχύτητα ανάλογα µε τους ψαρευτικούς µας στόχους. Μαναλάκια, λίτσες, γοφάρια, κυνηγοί, κοκάλια, ζαργάνες, λιτσοµελάνουρα, µελανούρια, και γενικά οποιοδήποτε ψάρι κυνηγάει στον αφρό και τα άγρια ένστικτά του διεγείρονται από τις υψηλές ταχύτητες, µπορεί να είναι στόχοι.
Έπειτα, µπορούµε να ψάξουµε στα µεσόνερα. Αφού το πλανάκι µας προσγειωθεί στο νερό, κλείνουµε το διανοµέα και το αφήνουµε να βυθιστεί (ή τον αφήνουµε ανοικτό, αλλά µε το νήµα να τρέχει µέσα από το χέρι µας) ως το βάθος που θέλουµε. Στη συνέχεια κάνουµε κατακόρυφα-πλάγια χτυπήµατα, µαζεύοντας κάθε φορά τα µπόσικα που δηµιουργούνται, ή και χωρίς να τα µαζεύουµε, αν θέλουµε να κάνουµε το ψεύτικο ψαράκι µας να ανεβοκατέβει 2-3 φορές στην ίδια περιοχή.
Ο χορός επαναλαµβάνεται µέχρι να φέρουµε το «παιχνίδι» µας έξω. Συνήθως, το χτύπηµα έρχεται στο πέσιµο και τα θηράµατα µπορούν να είναι παλαµίδες, καρβούνια, σαυρίδια, δράκαινες και ότι άλλο µπορείτε να φανταστείτε.
Τέλος, µπορούµε να ψάξουµε στο βυθό, αφήνοντας το δόλωµά µας πρώτα να πατώσει, και µετά µε αργή ανάκτηση αλλά και µικρά χτυπήµατα να παίζουµε οριακά πάνω από τον πυθµένα. Στηρούλες, ροφουδάκια, πέρκες, σαργοί και πολλά άλλα πατόψαρα πολύ πιθανό να µας τιµήσουν.
Φαντασία και πειραµατισµός
Φανταστείτε λοιπόν να κάνετε συνδυασµούς όλων των παραπάνω, δικούς σας πειραµατισµούς και ότι άλλο θέλετε. Το πλεονέκτηµα των πλάνων είναι η µεγάλη ακτίνα δράσης (µόνο µε το casting συγκρίνεται) και το ότι µπορούν να ψαρευτούν από ρηχοτοπιές µε 20 πόντους νερό µέχρι και 20 µέτρα βάθος, σε κάβους ή και από βάρκα (micro jigging, άλλη τρέλα αυτό!).
Ειλικρινά, δεν έχει υπάρξει ψάρι της ακτογραµµής που να µην έχω πιάσει µε πλανάκια. Σπάροι, µουρµούρες, λαβρακόπουλα, λούτσοι, λίγδες, δράκαινες, πέρκες, κεφαλόπουλα κλπ. Πραγµατικά όλα!
Οι Αποχρώσεις της κίνησης!
Ο µπλε-ροζ πλάνος στον οποίο έγινε αναφορά πριν, ήταν πραγµατικά σηµαδιακός για τα ψαρέµατά µου. ∆εν σταµάτησε να δίνει ψάρια ακόµα και όταν τα χρώµατα είχαν σχεδόν χαθεί από πάνω και είχε στραβώσει από τα πολλά χτυπήµατα στις πέτρες. Αυτό µου έδωσε να καταλάβω το πόσο σηµαντική είναι η κίνηση! Αρχικά µάλιστα πίστεψα ότι είναι πιο σηµαντική από τα χρώµατα!
Κι όµως, την επόµενη χρονιά το µπλε-ροζ σταµάτησε να δίνει τόσα πολλά ψάρια, και αναδείχτηκαν άλλα χρώµατα, όπως τα ασηµί- ζέβρα και τα σαρδελί. Άρα παίζουν και τα χρώµατα το ρόλο τους! Οι ροζ αποχρώσεις που επιλέχτηκαν το ηλιοβασίλεµα και το χάραµα αποδείχτηκαν εξαιρετικές επιλογές, ενώ κάποια φωσφορίζοντα (glow) χρώµατα δούλεψαν πολύ όµορφα τις µεσηµεριανές ώρες.
Επιπλέον, κατέρριψα από µόνος µου ένα ισχυρισµό που είχα ακούσει ότι «µε το τάδε πλανάκι (που είναι τόσο καλό, ώστε δεν χρειάζεσαι τίποτα άλλο) θα πιάσεις ότι ψάρι υπάρχει, αρκεί αυτά να τρώνε»!
∆εν είναι καθόλου έτσι τα πράγµατα. Υπήρξαν µέρες που το τάδε πλανάκι δεν έπιανε τίποτα, ενώ κάποια µε διαφορετικό σχεδιασµό και στιλ έκαναν πολύ καλύτερα τη δουλειά τους. Πολλές φορές τα ψάρια έπεφταν µε µανία πάνω στα πιο φαρδιά πλανάκια µε συνεχόµενα τινάγµατα σε φρενήρεις ρυθµούς, ενώ κάποιες άλλες προτιµούσαν ήσυχες ανακτήσεις µε slim σχήµατα και µέτριες ταχύτητες, όπως η πλεύση ενός κλασσικού minnow που κολυµπάει και λικνίζεται προκλητικά ένα µέτρο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Ακόµα, οι συχνές αλλαγές τεχνητών υπήρξαν µέρες που απέδωσαν, ενώ κολπάκια µε κρεµασµένες σιλικόνες και φτεράκια-τρέσες στις σαλαγκιές αποδείχτηκαν κινήσεις «µατ». Να µην ξεχάσω να αναφέρω και τα πλανάκια µε διαφορετικό υλικό κατασκευής, όπως το βολφράµιο. Πιο µικρά σε όγκο, δίνουν καλύτερη βολή και έχουν αυξηµένη ταχύτητα στο νερό! ∆οκιµάστε τα οπωσδήποτε!
Τέλος, θα ήθελα να σας παροτρύνω να ελέγξετε τις εργοστασιακές σαλαγκιές που ήδη έχουν κρεµασµένες. Αν κρίνετε ότι υστερούν σε αντοχή, αλλάξτε τες αµέσως! Πλέον, τολµώ να πω ότι χωρίς τα πλανάκια (και τις σιλικόνες) ίσως να µην είχα ασχοληθεί ποτέ σε βάθος µε το spinning. Η απολαυστική ευρύτητα θηραµάτων και δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνική, είναι πραγµατικά µαγική!
Καλή και Ψαρευτική Χρονιά!
Η εποχή που διανύουµε προσφέρεται για ψάρεµα µικρών τονοειδών, αλλά είναι και η κατάλληλη εποχή να ανανεώσει κάποιος τον εξοπλισµό του ή µε λίγη αποταµίευση να δει τι θα µπορούσε να κάνει για τη σεζόν που επίσηµα θα ανοίξει µε τον ερχοµό της άνοιξης.
Αναλογιστείτε πάντα, ότι η υπευθυνότητα πρέπει να µας χαρακτηρίζει και στο ψάρεµά µας. Τα πλανάκια είναι ικανά να µας φέρουν κάθε λογής µικρόψαρο (…ή µεγαλόψαρο) στα χέρια µας. Ας κρατήσουµε ότι είναι ηθικό και νόµιµο, και σε τελική ανάλυση, ότι µας αναλογεί για οικογενειακή κατανάλωση.
Ειλικρινά δεν πιστεύω ότι είναι ντροπή να κρατάς για φαγητό τα ψάρια που σου αναλογούν, και δεν θα µπω ποτέ σε διαδικασίες υστερίας και ακραίων απόψεων. ∆υστυχώς όµως, πολλές φορές «µαζί µε τα ξερά καίγονται και τα χλωρά», όπως λέει η γνωστή και εύστοχη (αρκετές φορές) φράση.
Το ψάρεµα είναι αγωγή ψυχής και η παιδεία άσκηση ελευθερίας. Εσείς είστε ελεύθεροι να κάνετε τις επιλογές σας! Καλή χρονιά, ευτυχισµένος ο νέος χρόνος, 2020 πια, µε υγεία για όλους!
