Μολύβι φύλακας: Μεγάλες συναγρίδες και τα αδύνατα σημεία τους
Οι συναγρίδες είναι από τη φύση τους πολύ καχύποπτα ψάρια. Τα οποία εύκολα µαθαίνουν και προφυλάσσονται από κάθε κίνδυνο που θα συναντήσουν µπροστά τους. Φανταστείτε τώρα ένα ψάρι µεγαλύτερο από 12-14 κιλά, µε ηλικία 25 χρονών ή και περισσότερο, πόσο αναπτυγµένο έχει το ένστικτο της επιβίωσης. Και γίνεται ακόµα πιο καχύποπτο και προσεκτικό, όταν ζει σε τόπους πολυψαρεµένους µε όλες τις τεχνικές.
Κάποτε, πριν µία εικοσιπενταετία περίπου, πιάναµε συναγρίδες στην καθετή ή τα µέντζα παραγάδια. Στα περισσότερα νησιά, οι παραγαδιάρηδες είχαν πολλές επιτυχίες µε ζωντανές καλόγριες. Με τα χρόνια οι συναντήσεις µε ψάρια του είδους, µειώθηκαν στο ελάχιστο. Και ενώ οι επαγγελµατίες νόµιζαν ότι δεν έχουν µείνει πολλά ψάρια, εµείς οι ερασιτέχνες ανακαλύψαµε την αδυναµία τους στα ζωντανά δολώµατα και τη συρτή. Μειώνοντας ακόµα περισσότερο τον πληθυσµό τους.
Με την πάροδο των χρόνων όµως, το ένστικτο επιβίωσης των ψαριών ενισχύθηκε υπερβολικά (και ευτυχώς για αυτές…). Έτσι, ενώ βρίσκαµε όλο και πιο πολλούς ψαρότοπους, και βλέπαµε πολλά ψάρια στις φανταστικές τρισδιάστατες οθόνες των υπερσύγχρονων βυθοµέτρων µας που καθιστούσαν ευδιάκριτες ακόµα και τις λεπτοµέρειες του βυθού, την κατεύθυνση και την ένταση των ρευµάτων, τα ψάρια λιγόστεψαν ξανά. Ελάχιστα καταφέρναµε να πάρουµε, µε πολύ κόπο και δυσκολία και φυσικά όχι τα µεγάλα. Τότε ήρθαν νέες τεχνικές να «βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά». Και έτσι jigging, lukanos, kaboura, tenya, inchiku, slow jigging πήραν τη σκυτάλη.
Όµως, τα µεγάλα κόκκινα ψάρια όπως οι συναγρίδες, τα φαγκριά και τα τσαούσια, έγιναν γρήγορα οι καλύτεροι µαθητές. Καθώς όσο πιο πολύ τα ψαρεύαµε, τόσο πιο πολύ τα εκπαιδεύαµε στον κίνδυνο. Μάλιστα, ειδικά τα µεγάλα συναγρίδια συλλαµβάνονται σπάνια πλέον. Πολλές φορές µας έχει τύχει να πηγαίνει το ψάρι και να σκοτώνει το καλαµάρι ή την σουπιά µας, µόνο µε µια δαγκανιά στη µέση. Αν παρατηρήσουµε προσεκτικά τη δαγκανιά, θα δούµε ότι παραπέµπει σε µεγάλο στόµα. Κάτι που µπορεί να κάνει µόνο ο αρχηγός του κοπαδιού για να προστατέψει το κοπάδι του! Όπως καταλαβαίνετε, αποτελεί πρόκληση για εµάς τους ψαράδες που κυνηγάµε τις δυνατές συγκινήσεις, να προσπαθούµε να βρούµε τα αδύνατα σηµεία αυτών των ψαριών που εγώ ονοµάζω «βρυκόλακες». Εξαιτίας των τεράστιων δοντιών τους και των πολλών χρόνων που κουβαλούν στην πλάτη τους.
Εξοπλισµός
Ο εξοπλισµός µας επιλέγεται µε έµφαση στη λεπτοµέρεια. Η πετονιά του παράµαλλού µας είναι fluorocarbon διαµέτρου 0,52, έως το πολύ 0,57 χιλιοστών. Στριφτάρι χρησιµοποιούµε µικρό, σε νούµερα 6-7, αλλά µεγάλης αντοχής και καλής ποιότητας. Το νήµα που γεµίζει το µηχανισµό µας είναι οκτάκλωνο και έχει διάµετρο 0,23 mm. Χαρακτηριστικό που συνεπάγεται φίνα υφή και δύναµη σε σχέση µε τα άλλα. Ενώ η µικρότερη διατοµή βοηθά στη µείωση της αντίστασης στο νερό και συνεπώς συµπεριφέρεται καλύτερα στα θαλάσσια ρέµατα.
Ο µηχανισµός µας, µικρός, δυνατός, και φυσικά καλής ποιότητας. Ώστε να µπορεί να χρησιµοποιηθεί και στις καινούργιες τεχνικές. Το καλάµι επιλέγεται στην κατηγορία των 12-20 λιµπρών. Για να καταλαβαίνουµε ακόµα και το «φύσηµα»* της σουπιάς ή του καλαµαριού, προειδοποιώντας µας ότι κάτι µεγάλο πλησιάζει το ζωντανό µας.
*Φύσηµα: Λέγοντας «φύσηµα», εννοούµε την ενέργεια που κάνει η σουπιά ή το καλαµάρι µας όταν αισθανθεί κίνδυνο. Κατά την οποία τρέχουν να ξεφύγουν για να σωθούν, ξεφυσώντας νερό από τη φυσούνα τους.
Φύλακας
Ξεκινάµε από την αγαπηµένη µου τεχνική, το φύλακα, που τον εξελίσσουµε µε τους φίλους µου όσο µπορούµε περισσότερο, για να έχουµε καλύτερα αποτελέσµατα. Έχουµε παρατηρήσει ότι ο θόρυβος της µηχανής ενοχλεί τα µεγάλα ψάρια και τα κάνει επιφυλακτικά. Όπως επίσης και η θέα του σκάφους. Έτσι ψάχνουµε βαθύτερες ξέρες και κοµµάτια, ώστε να µειωθεί ο θόρυβος της µηχανής και να ελαττωθεί η διάθλαση του ηλίου. Προσπαθούµε να συρτάρουµε όσο πιο αργά γίνεται, µε 0,6 – 0,8 knots. Αλλά και κάνοντας συνεχείς «γατζούνες» (ζιγκ-ζαγκ), ή ψαρεύοντας πρίµα µε τη βοήθεια των θαλασσίων ρεµάτων.
Το παράµαλλο, ενώ είναι αρχικά κατασκευασµένο στα 14 περίπου µέτρα, το τροποποιούµε έτσι ώστε το ζωντανό δόλωµα να κολυµπά από 5 µέχρι 7 µέτρα πιο ψηλά από το βαρίδι. Ενώ αναλόγως µε το βάθος, το κονταίνουµε για να πετύχουµε αυτό το υψόµετρο. Έτσι, σε τόπους µε βάθος 60-80 µέτρα γίνεται 7, και φτάνοντας σε µικτούς βυθούς µέχρι τα 90-115 µέτρα, σε τόπους που κρατάνε τσαούσια και κορωνάτα φαγκριά, κονταίνει στα 5 µέτρα µήκος, για να µένει το δόλωµα χαµηλά. Άλλο το ψάρι να βλέπει το δόλωµα κάτω στο σκοτάδι και άλλο να το βλέπει από εκεί που έρχεται φως.
Αρµατωσιές
Αν θέλουµε να συρτάρουµε σε ρηχά νερά, πάµε το δόλωµα στα 14-15 µέτρα. Για να είναι µακριά από το σκάφος.
Το παράµαλλο αυτό είναι το παρακάτω:
Αρµατωσιά για ρηχά νερά (Σκίτσο 1&2): Το παράµαλλο µήκους 5 εκατοστών το βάζουµε στα πλοκάµια, και το µεγαλύτερο -µε προσοχή- στην κουκούλα του καλαµαριού ή της σουπιάς.
Παράµαλλο ρυθµιζόµενο ανάλογα µε το βάθος: Στα πιο βαθιά νερά το παράµαλλο µεταβάλλεται ανάλογα µε το βάθος, όπως ξαναείπαµε. Ενώ αρχικά µπορεί να έχουµε ετοιµάσει παράµαλλο 14-15 µέτρα, εδώ θα χρειαστεί να το κόψουµε. Αν για παράδειγµα το βάθος που θα ψαρέψουµε είναι 70-80 µέτρα, το παράµαλλο µικραίνει στα 7. Ας το δούµε πως γίνεται αυτό παραστατικά στο σκίτσο 3.
Στην πετονιά που περισσεύει μπορούμε να βάλουμε ένα αγκίστρι 2/0 ή 3/0 στα 8-10cm αναλόγως το μέγεθος της σουπιάς ή του καλαμαριού και να το τοποθετήσουμε προσεκτικά μέσα στην κουκούλα τους. Τα μεγάλα συναγρίδια πολλές φορές δαγκώνουν για να σκοτώσουν στη μέση το δόλωμα.
Τips
• Πολλές φορές, για µεγαλύτερη προσέλκυση των ψαριών, τοποθετούµε στη θέση του µολυβιού µας παλιούς, κτυπηµένους ή δαγκωµένους πλάνους του jigging βάρους 220-300 γραµµαρίων. Χωρίς βέβαια τα αγκίστριά τους. Αν είναι ασύµµετροι (δουλεύουν καλύτερα από ότι οι συµµετρικοί) τους δένουµε στο ελαφρύ τµήµα τους. Αφήνοντας το βαρύ ελεύθερο για καλύτερη πλεύση. Έχει αποδειχτεί, ότι µε τη χρήση πλάνου το δόλωµά µας δέχεται πολύ περισσότερα τσιµπήµατα από µεγάλα ψάρια, συγκριτικά µε τη χρήση µολυβιού. Φαίνεται ότι το ελαφρύ παίξιµο που κάνει ο πλάνος τα προσελκύει.
• Ένα «τέχνασµα» που χρησιµοποιείται από πολλούς ψαράδες, είναι να αφήνουν τον πλάνο τους ή το µολύβι να ακουµπά στο βυθό ανά τακτά διαστήµατα. Ο θόρυβος που κάνει το µέταλλο µε την πρόσκρουση στο βυθό, προσελκύει από πολύ µακριά τις µεγάλες συναγρίδες αλλά και τα φαγκριά. Και τα φέρνει κοντά στην αρµατωσιά µας.
• Στο τελείωµα της αρµατωσιάς αφήνουµε ένα περίσσευµα µη διπλαρωµένο. Όπου δένουµε ένα αγκίστρι νούµερο 2/0 ή 3/0, γύρω στα 8-10 εκατοστά πιο µακριά (ανάλογα µε το µέγεθος του καλαµαριού ή της σουπιάς). Αυτό το αγκίστρι το τοποθετούµε προσεκτικά µέσα στην κουκούλα τους. Η εµπειρία µας έχει δείξει ότι τα πολύ µεγάλα συναγρίδια, µερικές φορές ορµούν στο δόλωµα όχι για να το καταπιούν, αλλά για να το σκοτώσουν. Δαγκώνοντάς το στη µέση. Αυτά τα αιφνίδια κι απότοµα δαγκώµατα, προσπαθούµε να «αγκιστρώσουµε» µε το επιπλέον αγκίστρι.
• Όταν κόψουµε το παράµαλλο στο επιθυµητό µήκος, το ενώνουµε µε το υπόλοιπο παράµαλλο µε τη βοήθεια ενός µικρού αλλά δυνατού στριφταριού. Εκεί, για να µην περνάµε το παράµαλλο του φύλακα στο στριφτάρι, αφήνουµε ένα µικρό περίσσευµα πετονιάς όπου κατασκευάζουµε µια µικρή θηλιά. Ώστε να περάσουµε το άγκιστρο του παράµαλλου του µολυβιού και να µπορούµε να το βγάλουµε εύκολα όταν µαζεύουµε.
• Στα πολύ βαθιά νερά, και σε τόπους ήπιους χωρίς ιδιαίτερα µαγκώµατα όπου αναζητούµε τα µεγάλα φαγκριά και τις συναγρίδες. Μπορούµε να δέσουµε το µολύβι κατευθείαν στη θηλιά, χωρίς καθόλου παράµαλλο. Με το σκάφος να σέρνει ελαφρά και το µολύβι να «ξύνει» τη λάσπη. Έχει τύχει να πάρουµε πολλά και απρόβλεπτα ψάρια, εκεί που µε τον ορθό τρόπο δεν παίρναµε τσιµπιά.
Οι τεχνικές µας και το πάντρεµά τους
Για τις άλλες τεχνικές (lukanos, kaboura, inchiku, slow jigging κλπ.) δε θα µιλήσω σε αυτό το άρθρο, γιατί δεν έχουµε πιάσει πολλές µεγάλες συναγρίδες µε τη χρήση τους. Μόνο µία µε βάρος 12,5 κιλά, παρέα µε το φίλο µου το Θανάση, κοντά στο Άγιο Όρος. Θα αναφερθώ όµως για πάντρεµα µερικών τεχνικών µε ζωντανά. Όπως η ζόκα που ψάρευαν οι παππούδες µας, οι βελτιωµένες ζόκες (εγώ τα λέω «βαριά τένυα») 180-220 γραµµαρίων, ή τα lukanos 220 γραµµαρίων.
Το µεγάλο µυστικό είναι ότι πρέπει να αναζητήσεις τόπους άγριους, ή µπερδεµένους, ή µεγάλα ισοβαθή. Τα οποία οι παλιοί επαγγελµατίες ψαράδες τα ονοµάζουν «γκρέµνια». Και αυτό για να µπορούµε να τα περνάµε «ξυλάρµενοι» από πάνω. Με αποτέλεσµα να µην ακούγεται η µηχανή και να µην τροµάζουν τα ψάρια. Με την αργή κίνηση της ζόκας ξυστά στο βυθό, δίνουµε «κίνηση και ζωή» ακόµα και σε ένα νωπό καλαµάρι, θράψαλο, σουπιά ή µοσχιό. Τέλος, το σχήµα της κάθε ζόκας είναι αυτό που της δίνει τη δικιά της, χαρακτηριστική κίνηση. Τα παράµαλλα πολλά, ανάλογα µε το αν το δόλωµά µας είναι ζωντανό ή νωπό. Στη συνέχεια θα δούµε κάποιες προτάσεις που αποδίδουν αρκετά καλά.
Παράµαλλο για σουπιές – Θράψαλα – Μεγάλα καλαµάρια
Η σουπιά αποτελεί ένα από τα εκλεκτότερα δολώµατα για τις µεγάλες συναγρίδες. Μάλιστα είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στην ταλαιπωρία και στα µικροτσιµπήµατα.
Παραδοσιακές ζόκες για ζωντανό
Στο µηχανισµό του καλαµιού µας χρησιµοποιούµε νήµα, και το παράµαλλο µας από πετονιά fluorocarbon διαµέτρου 0,52-0,57 χιλιοστών, έχει µήκος γύρω στα 7 µέτρα. Το αρµάτωµα του κλέφτη γίνεται µε χοντρό νήµα. Για να αποφύγουµε τα δυνατά δόντια τόσο της µεγάλης συναγρίδας, όσο και των φαγκριών που µπορεί να υπάρχουν στην περιοχή (σκίτσο 4). Για κλέφτη χρησιµοποιούµε νήµα µήκους περίπου 30 εκατοστών. Αν το δόλωµά µας είναι µικρότερο, έχουµε τη δυνατότητα να τυλίξουµε το νήµα πάνω στο µεγάλο αγκίστρι της ζόκας µας και να αφήσουµε µόνο το απαραίτητο µήκος (σκίτσο 5).
Μοντέρνες ζόκες, τένυα για ζωντανό
Ο κλέφτης µε το µικρό αγκίστρι (σκίτσο 6), που προορίζεται συνήθως για µικρά τσαούσια, φαγκριά, σκαθάρια και συναγρίδια. Και τοποθετείται στα µουστάκια του δολώµατος, πολλές φορές κάνει το θαύµα του και βγάζει το ψάρι «τέρας».
Ζόκες για νωπό
Εδώ χρησιµοποιούµε τις ίδιες ζόκες όπως και στο ζωντανό δόλωµα. Δηλαδή παραδοσιακές ή µοντέρνες-τένυα. Έχουµε όµως ένα πλεονέκτηµα. Μπορούµε να τις δολώσουµε από την έναρξη του ψαρέµατός µας, αφού δεν έχουµε να φοβηθούµε µήπως µας ψοφήσει το δόλωµα. Η αρµατωσιά µας απλό διπλάρι, µε απόσταση αγκιστριών γύρω στα 10 εκατοστά.
Στην άκρη της υπάρχει µια θηλιά ή µια παραµάνα για να συνδεθεί στη ζόκα µας. Ο πιο απλός τρόπος είναι µε τη βοήθεια βελόνας (σκίτσο 7). Η βελόνα δόλωσης ίσως αποδειχτεί απαραίτητος σύντροφος. Αφού µε τη βοήθειά της µπορούµε να δολώσουµε εύκολα, τόσο τις σουπιές, όσο και τα καλαµάρια µας. Το µήκος της γύρω στα 30 εκατοστά. Την καρφώνουµε στην ουρά του καλαµαριού και την περνάµε κατά µήκος του, βγάζοντας την άκρη της ανάµεσα στα πλοκάµια (σκίτσο 8). Περνάµε τη θηλιά του νήµατος στο άγκιστρό της, και τραβώντας τη βελόνα προς τα πίσω αγκιστρώνουµε το ένα αγκίστρι µεγέθους 5/0 µέσα στην κουκούλα του δολώµατος. Ενώ το άλλο το αφήνουµε να καρφώσει µέσα στο φυσητήρα του και να χαθεί βαθιά ανάµεσα στα µάτια (σκίτσο 9). Στη συνέχεια βάζουµε την παραµάνα στο χαλκά του µεγάλου τένυα, ή κάνουµε µια θηλιά µε το νήµα στην παραδοσιακή ζόκα µας.
