Ναυτοσύνη: Βασικοί ελιγµοί του σκάφους
Αν και αναµφισβήτητα το κλειδί για επιτυχηµένους ελιγµούς του σκάφους είναι η εµπειρία του χειριστή. Η οποία αποκτάται µε την εξάσκηση, εµείς σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούµε µε πολύ βασικές τεχνικές που θα µας βοηθήσουν να πραγµατοποιούµε σωστά και αρκετά εύκολα τους απαραίτητους ελιγµούς που ο κάθε χειριστής θα χρειαστεί να πραγµατοποιήσει από την πρώτη κιόλας φορά που θα αποπλεύσει.
Το βασικό στοιχείο που πρέπει να έχουµε στο µυαλό µας είναι πως ένα σκάφος δεν αλλάζει κατεύθυνση όπως ένα αυτοκίνητο. Μιας και ο άξονας περιστροφής των δύο είναι πολύ διαφορετικός. Στο αυτοκίνητο µετακινείται το µπροστινό τµήµα αλλάζοντας θέση και το πίσω ακολουθεί. Ενώ στο σκάφος µετακινείται η πρύµνη σπρώχνοντας την πλώρη προς το επιθυµητό σηµείο. Ο άξονας περιστροφής δεν είναι σε όλα τα σκάφη στο ίδιο σηµείο. Συνήθως όµως είναι περίπου στο 1/3 του µήκους του σκάφους από την πλώρη. Όταν το σκάφος κινείται προς τα εµπρός, και στο 1/3 µε 1/4 του µήκους του από την πρύµνη όταν το σκάφος κινείται ανάποδα.(φωτ 1,2).
Έτσι καταλαβαίνουµε πως όταν είµαστε πλαγιοδετηµένοι σε µια αποβάθρα για παράδειγµα, αν προσπαθήσουµε να φύγουµε από αυτή όπως µε το αυτοκίνητό µας θα προσκρούσουµε την πρύµη µας σε αυτή. (φωτ 3,4).
Αναχώρηση από την αποβάθρα
Πριν ξεκινήσουµε την διαδικασία, ελέγχουµε πως είναι όλοι οι επιβαίνοντες στις θέσεις τους. Εκκινούµε τον κινητήρα και κατόπιν λύνουµε τους κάβους (πρώτα πρύµνη και µετά πλώρη). Στρίψτε το τιµόνι προς την πλευρά την αποβάθρας και βάλτε πρόσω σε ρελαντί ώστε να αποµακρυνθεί η πρύµνη από την αποβάθρα. Βάλτε κράτει και στρίψετε το τιµόνι ώστε ο κινητήρας να έρθει στην ευθύγραµµη θέση του ή στην αντίθετη από πριν θέση. Ανάλογα µε το χώρο που έχουµε πίσω µας και το πώς θέλουµε να κινηθούµε, και βάλτε ανάποδα. Όταν αποµακρυνθούµε αρκετά από την αποβάθρα κάνουµε κράτει. Στρίβουµε τον κινητήρα στη θέση που θέλουµε και κατόπιν βάζουµε πρόσω. (φωτ.5).
Πολύ σηµαντικό είναι να προσέξουµε τους εξής παράγοντες:
• Να έχουµε πολύ µικρή ταχύτητα. Ένα ναυτικό ρητό λέει πως η ταχύτητα που κάνουµε τις µανούβρες σε ένα λιµάνι ή προσεγγίζοντας µια αποβάθρα πρέπει να είναι τόση ώστε να µην µας πείραζε. Ακόµα και αν ακουµπούσε το σκάφος µας κάπου. Δηλαδή τόση ώστε ακόµα και σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά και ακουµπήσουµε κάπου να µην προξενήσουµε κάποια ζηµιά στο σκάφος µας και στα σκάφη δίπλα µας. Επίσης έχοντας µικρή ταχύτητα έχουµε πολύ περισσότερο χρόνο να σκεφτούµε και να πραγµατοποιήσουµε τον κατάλληλο χειρισµό.
• Να βάζουµε ταχύτητα στο χειριστήριο όταν έχουµε φέρει το τιµόνι – µηχανή µας στην κατεύθυνση που θέλουµε. Αν τυχόν κάνουµε το ανάποδο, δηλαδή, έχουµε ταχύτητα στο χειριστήριο και στρίβουµε το τιµόνι χαλάµε τον ελιγµό µας.
• Να έχουµε στο µυαλό µας τις συνθήκες και τον άνεµο που επικρατεί. Όταν ο άνεµος έχει φορά προς την αποβάθρα αποµακρυνόµαστε ακόµα περισσότερο από αυτή πριν τοποθετήσουµε πρόσω. Γιατί µπορεί µέχρι να ολοκληρώσουµε τον ελιγµό και να κινηθούµε στην επιθυµητή πορεία το σκάφος µας να έχει έρθει πάλι κοντά στην αποβάθρα λόγω του ανέµου ή κοντά σε κάποιο άλλο σκάφος ή εµπόδιο.
Προσέγγιση και πλαγιοδέτηση σε αποβάθρα
Πριν πλησιάσουµε την αποβάθρα, τοποθετούµε τα προστατευτικά µπαλόνια στην πλευρά του σκάφους µας που θα πλαγιοδετήσουµε και ετοιµάζουµε τα σχοινιά που θα χρησιµοποιήσουµε. Ελέγχουµε και αποφασίζουµε το ακριβές σηµείο που θα πλαγιοδετήσουµε. Και κάνουµε ένα πλάνο στο µυαλό µας για το πώς θα κινηθούµε.
Αν ο άνεµος είναι αµελητέος ή µας σπρώχνει προς την αποβάθρα, κινούµαστε προς αυτή σε µια γωνία 25-30 µοιρών µε την µικρότερη δυνατή ταχύτητα. Αν ο Άνεµος µας σπρώχνει µακριά από την αποβάθρα προσεγγίζουµε την αποβάθρα πιο κάθετα µε µεγαλύτερη γωνία 30-45 µοίρες περίπου. Όταν πλησιάσουµε µισή µε 1 φορά το µήκος του σκάφους µας, τοποθετούµε κράτει, στρίβουµε το τιµόνι προς την πλευρά της αποβάθρας. Και τοποθετούµε ανάποδα µέχρι το σκάφος µας να έρθει παράλληλα προς την αποβάθρα. (φωτ.6,7,8).
Ελάχιστη ταχύτητα ελέγχου
Ο έλεγχος τους σκάφους µας είναι πάντα απαραίτητος. Η ελάχιστη ταχύτητα ελέγχου είναι η ελάχιστη ταχύτητα που µπορούµε να κινηθούµε έχοντας παράλληλα και έλεγχο του σκάφους µας µε το τιµόνι, έλεγχο της κατεύθυνσης του δηλαδή. Αυτή η ταχύτητα είναι τις περισσότερες φορές µικρότερη από την ταχύτητα που έχουµε µε τον κινητήρα πρόσω σε ρελαντί. Για να πετύχουµε ακόµα πιο αργή κίνηση µε έλεγχο, έχοντας τον κινητήρα σε κράτει, τοποθετούµε πρόσω ρελαντί για πολύ λίγο (π.χ. 2 δευτερόλεπτα) και τοποθετούµε πάλι κράτει. Το επαναλαµβάνουµε για όσο χρειαστεί και µε αυτό τον τρόπο µπορούµε να κινηθούµε πάρα πολύ αργά. Έχοντας όµως τον έλεγχο του σκάφους µας µε το τιµόνι.
Απότοµο σταµάτηµα του σκάφους µας
Το απότοµο σταµάτηµα του σκάφους δεν συνίσταται και είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγεται. Κυρίως για να αποφευχθεί τραυµατισµός ή πτώση των επιβαινόντων. Παρόλα αυτά, αν πρέπει να πραγµατοποιήσουµε ένα απότοµο σταµάτηµα πρέπει να σιγουρευτούµε ότι όλοι κρατιούνται. Είναι ασφαλείς στις θέσεις τους και να πραγµατοποιήσουµε το σταµάτηµα κάνοντας στο τέλος στροφή 90 µοιρών. Ώστε να µην έρθουν τα απόνερα µας µέσα στο σκάφος µας από την πρύµνη. (φωτ. 9,10).
Προσέγγιση σηµαδούρας
Για να προσεγγίσουµε µια σηµαδούρα απλά κατευθύνουµε την πλώρη µας προς αυτήν κρατώντας πορεία ακριβώς αντίθετα από την φορά του ανέµου. Πολλοί χρησιµοποιούν την τεχνική προσέγγισης ανθρώπου που βρίσκεται στην θάλασσα για να προσεγγίσουν µια σηµαδούρα. Δηλαδή την προσεγγίζουν µε το πλάι του σκάφους τους από την υπήνεµη πλευρά του ώστε ο άνεµος να φέρει το σκάφος πάνω σε αυτή. Αυτό κάνει την προσέγγιση της σηµαδούρας πιο εύκολη αλλά δεν συνιστάται. Γιατί συνήθως µετά το σκάφος θα περάσει πάνω από τη σηµαδούρα λόγω του ανέµου. (φωτ11).
Άνθρωπος στη θάλασσα!
Σε περίπτωση που κάποιος από του επιβαίνοντες του σκάφους µας πέσει στη θάλασσα, στρίβουµε αµέσως το τιµόνι προς την πλευρά που έπεσε το άτοµο. Ώστε να αποµακρύνουµε την προπέλα µας και την πρύµη µας από αυτόν. Κάνοντας στροφή λέµε σε κάποιον από το πλήρωµά µας να τον παρακολουθεί διαρκώς ώστε να µην τον χάσουµε από το οπτικό µας πεδίο. Κάνοντας ανοιχτό ελιγµό τον προσεγγίζουµε µε την υπήνεµη πλευρά του σκάφους µας. Βάζοντας δηλαδή το σκάφος µας ανάµεσα σε αυτόν και την φορά του ανέµου. Ρίχνοντας του το συντοµότερο δυνατό το κυκλικό σωσίβιο του σκάφους µας το οποίο διαθέτει και το απαιτούµενο σχοινί. Έχουµε κράτει τον κινητήρα µας και δεν πλησιάζουµε πολύ για να µην τον χτυπήσουµε. Αφήνουµε τον άνεµο να µας φέρει κοντά του. (φωτ12).
