Προστασία μηχανισµών ψαρέματος, συντήρηση και service: Μηχανισμός oριζοντίου τυμπάνου Star Drag
Σε µια σειρά άρθρων σχετικά µε τη συντήρηση των µηχανισµών, θα δούµε µε ποιους τρόπους µπορούµε να γλιτώσουµε κάποιες ζηµιές στα µηχανάκια µας και να επεκτείνουµε την καλή λειτουργία τους.
Είναι γνωστό σε όλους όσοι ασχολούµαστε µε τη θάλασσα και το ψάρεµα, πως δεν υπάρχει κάποιο υλικό που να έχει αέναη προστασία από το αλάτι. Κάνοντας σωστή συντήρηση στον εξοπλισμός μας διασφαλίζουμε τη σωστή λειτουργεία του και γλιτώνουμε πολλές φορές από άσχηµες εκπλήξεις που µπορεί να συµβούν από ένα κακοσυντηρηµένο υλικό.
Ι. Π Ρ Ο Σ Τ Α Σ Ι Α και συντήρηση
Οι τύποι των µηχανισµών (multiplier, spinning, star drag κλπ.) ποικίλουν. Εµείς θα αφιερώσουµε ένα άρθρο για κάθε τύπο µηχανισµού, ούτως ώστε να υπάρχει η ανάλογη βοήθεια και να λυθούν οι περισσότερες απορίες.
Ο πρώτος τύπος µηχανισµού που θα καλύψουµε, είναι ο οριζοντίου τύµπανου µε φρένα star drag (αστεροειδή). Θα ήθελα να επισηµάνω, πως θα δούµε ένα µηχανισµό αρκετά όµοιο µε άλλους, σε πολλά στοιχεία του, αλλά ανάλογα µε την εκάστοτε εταιρεία, πάντα υπάρχουν κάποιες πιο εξειδικευµένες τεχνολογίες και πατέντες.
Ξεκινώντας από τα βασικά, επειδή πρόκειται για τύπο µηχανισµού ο οποίος στη χώρα µας χρησιµοποιείται ως επί το πλείστον από σκάφος, εννοείται πως το βασικότερο είναι να µη µένει στο σκάφος και γενικά να αποθηκεύεται σε περιβάλλον µε λίγη υγρασία. Το δεύτερο και πολύ σηµαντικό, είναι κατά την πορεία µας µε το σκάφος να βρίσκεται σε κάποια θέση που να µην έρχεται σε επαφή µε το θαλασσινό σπρέι ή να χρησιµοποιηθεί κάποια θήκη προστασίας του.
Άλατα συσσωρευμένα στο εσωτερικό του μηχανισμού
Βασική συντήρηση stardrag μετά το ψάρεµα
Πάµε τώρα να δούµε τη βασική συντήρηση ενός µηχανισµού µετά το ψάρεµα. Γυρνώντας, λοιπόν, στο σπίτι, την ίδια µέρα ή το αργότερο την επόµενη, ξεπλένουµε το µηχανισµό µε χλιαρό νερό βρύσης, χρησιµοποιώντας χαµηλή πίεση, για να φύγουν εξωτερικά τα άλατα που έχουν συσσωρευτεί.
Πριν ξεκινήσουµε, βεβαιωνόµαστε ότι έχουµε σφίξει τη βίδα cast control που έχουν αυτά τα µηχανάκια και βρίσκεται κάτω από το αστέρι των φρένων. Τα εξωτερικά άλατα µπορεί να δηµιουργήσουν προβλήµατα στην ηλεκτροστατική βαφή του µηχανισµού (ειδικά όταν πρόκειται για σώµα φτιαγµένο από αλουµίνιο), και πολλές φορές, ακόµα και ηλεκτρόλυση.
Ρίχνουµε νερό στη µποµπίνα µε το νήµα για 30-40 δευτερόλεπτα, γυρνώντας το τύµπανο σιγά σιγά. Στη συνέχεια ξεπλένουµε όλο το µηχανισµό από την επάνω µεριά του και ειδικά στα σηµεία που έχουµε εντοπίσει ότι συσσωρεύονται περισσότερα άλατα. Εάν ο µηχανισµός έχει κατανεµητή, ξεπλένουµε τον κατανεµητή, µε προσοχή να µην πάει νερό στο worm shaft (σκωληκοειδές γρανάζι µε δοντάκι).
Φροντίστε να στεγνώνετε πάντα το μηχανισμό σας μετά από ένα καλό πλύσιμο. Ακόµα κι ένα οικιακό πιστολάκι µαλλιών μπορεί να φανεί χρήσιμο. Επιλέξτε πάντα χαµηλή πίεση και κρύο αέρα (ποτέ ζεστό)
Μόλις τελειώσουµε µε το ξέπλυµα, τινάζουµε το µηχανισµό όσο καλύτερα µπορούµε, κρατώντας τον και µε τα δύο χέρια, σε οριζόντια θέση µε το έδαφος. Στα µηχανάκια αυτά, το νερό περνά πολλές φορές µέσα από το σώµα και φτάνει στα ρουλεµάν, τα γρανάζια και τον απελευθερωτή. Όµως, υπάρχουν οι τρύπες αποστράγγισης, που µε αρκετό τίναγµα θα φτάσει το νερό εκεί και θα βρει οδό διαφυγής για να αποµακρυνθεί από το µηχανισµό.
Τελειώνοντας και µε το τίναγµα, έρχεται η ώρα του στεγνώµατος του µηχανισµού. Ένας τρόπος για να στεγνώσει, είναι το κοµπρεσέρ αέρος µε χαµηλή πίεση, ή ακόµα και ένα πιστολάκι για τα µαλλιά, όχι όµως στο ζεστό, αλλά στην κρύα επιλογή. Κατά τη δική µου γνώµη, ένα απλό σκούπισµα µε ένα πανί ή χαρτί, κάνει τη δουλειά που πρέπει µια χαρά και δεν χρειάζεται κάτι περισσότερο.
Στη συνέχεια, έχοντας υπόψη ότι υπάρχουν και κάποια υπολείµµατα νερού εσωτερικά, θα πρέπει να αφήσουµε το µηχανισµό σε ανοιχτό χώρο (εσωτερικό κατά προτίµηση) για κάποιο χρονικό διάστηµα, πριν τον βάλουµε στο κουτί του ή σε κάποια θήκη αποθήκευσης. Αυτή είναι η βασική συντήρηση ενός star drag µηχανισµού µετά το ψάρεµα.
ΣΥΝΗΘΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ενός μηχανισμού από έλλειψη συντήρησης
1. Ο μηχανισμός απελευθέρωσης δεν κινείται σωστά από το αλάτι που έχει συσσωρευτεί
2. Ο κατανεμητής δε λειτουργεί σωστά από τη διάβρωση
3. Χαλασμένη βόλτα στο αστέρι από κουρασμένα και παλιά λιπαντικά
4. Xαλασμένη αντεπιστροφή. Παρατηρείστε το φάγωμα του κυλίνδρου που περιστρέφεται εντός του ρουλεμάν. Σε αυτή την περίπτωση αντικαθιστούμε και τα δυο μέρη αφού τα ρινίσματα έχουν δημιουργήσει μεγάλη ζημιά. Κάτω δεξιά: Επανατοποθέτηση κυλίνδρου στη φωλιά με την κατάλληλη λίπανση
5. Στο σώμα είναι εμφανής η σκουριά και τα άλατα
6. Αλατα συσσωρευμένα στο σώμα του μηχανισμού. Kάτω: Μετά το καθάρισμα εμφανίστηκε η αλλοίωση στο αλουμίνιο
ΙΙ. S E R V I C E
Σίγουρα, η λίπανση ενός µηχανισµού είναι πολύ σηµαντική και πρέπει να γίνεται σωστά, ανά τακτά χρονικά διαστήµατα, για να παραµείνουν τα µέρη του λειτουργικά. ∆εν χρειάζεται να περιµένουµε να γίνει κάποια ζηµιά, για να κάνουµε σέρβις στο µηχανισµό µας.
Οι µηχανισµοί τύπου star drag είναι αρκετά πολύπλοκοι σε σχέση µε άλλους, και καλό θα ήταν, εάν προχωρήσουµε στην αποσυναρµολόγησή του, να έχουµε το σχεδιάγραµµά του πρόχειρο για να το συµβουλευόµαστε. Ακόµα καλύτερα, θα είναι αν τραβάµε φωτογραφίες από τα βήµατα που κάνουµε ένα-ένα, σε περίπτωση που δεν θυµόµαστε κάτι στη συνέχεια.
Λύνοντας το µηχανισµό, θα πρέπει να προσέξουµε να καθαρίσουµε πολύ καλά όλα του τα µέρη εσωτερικά και να ελέγξουµε εάν τα αναλώσιµά του είναι σε καλή κατάσταση. Αναλώσιµα εννοούµε τα ρουλεµάν, τους δίσκους των φρένων, την αντεπιστροφή και γενικά όποια µέρη αποτελούνται από τσιµούχες και ροδέλες.
Αν δούµε κάποιο φθαρµένο δίσκο φρένων ή ρουλεµάν που κάνει θόρυβο κατά τη λειτουργία του, θα πρέπει να το αντικαταστήσουµε µε καινούριο.
Για να προχωρήσουµε στον πλήρη καθαρισµό, θα πρέπει να έχουµε λύσει το µηχανισµό τελείως, φτάνοντας όσο πιο βαθιά γίνεται. Εναλλακτικά, µπορούµε να συντηρήσουµε µόνο κάποιο µέρος του ή να αλλάξουµε κάποιο αναλώσιµο που δηµιουργούσε πρόβληµα και να µην τον κάνουµε βίδες.
Πολύ σηµαντικό είναι κατά την πορεία µας µε το σκάφος ο μηχανισμός να βρίσκεται σε θέση που προστατεύεται από το θαλασσινό σπρέι
Στη συνέχεια, θα ξεκινήσουµε καθαρίζοντας τα παλιά λιπαντικά από τα γρανάζια, το µηχανισµό του απελευθερωτή και το µηχανισµό του κατανεµητή, αν υπάρχει. Εδώ, πάλι, οι τρόποι που µπορούµε να κινηθούµε είναι πολλοί. Μπορούµε να χρησιµοποιήσουµε σπρέι τύπου degreaser στα µεταλλικά µέρη ή κάποιο άλλο απλό σπρέι καθαρισµού µαζί µε µαλακό βουρτσάκι και πανί, για να αφαιρέσουµε τη βρωµιά.
Ένας πολύ κάλος τρόπος, που φτάνει σε βάθος, είναι τα µηχανήµατα υπερήχων, τα οποία µε την προσθήκη σωστού χηµικού, κάνουν θαύµατα. Είναι, βέβαια, αρκετά υψηλό το κόστος τους για ερασιτεχνική χρήση, αλλά αξίζει πραγµατικά το αποτέλεσµα.
Αφού καθαρίσουµε όλα τα µεταλλικά µέρη, θα καθαρίσουµε πολύ καλά το σώµα και ειδικά τα σηµεία που φωλιάζουν ρουλεµάν, υπάρχει βόλτα για βίδα ή συνδέεται εκεί κάποιο κινούµενο µέρος, όπως ο απελευθερωτής. Αν το σώµα είναι φτιαγµένο από αλουµίνιο, µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε πάλι κάποιο σπρέι καθαρισµού, εάν, όµως, είναι από γραφίτη, µπορούµε απλά να το πλύνουµε πολύ καλά µε χλιαρό νερό και υγρό σαπούνι.
Οι περισσότεροι star drag µηχανισµοί διαθέτουν πολύδισκο σύστηµα φρένων, που αποτελείται από 6, 8, ακόµα και 10 δίσκους. Εδώ θα πρέπει να δώσουµε λίγη προσοχή, για να πετύχουµε τη σωστή γραµµικότητα στα φρένα. Καταρχήν θα ξεχωρίσουµε τα µεταλλικά washer από τα carbon ή όποιο άλλο υλικό είναι κατασκευασµένα.
Τα µεταλλικά drag washer καθαρίζονται εύκολα µε το σπρέι µας, όµως τα άλλα υλικά µπορεί να απορροφήσουν το λάδι και στο τέλος τα φρένα να µη δουλεύουν όπως πρέπει. Τους άλλους δίσκους, λοιπόν, τους καθαρίζουµε µε χαρτί και οινόπνευµα ή ισοπροπυλική αλκοόλη (βρίσκουµε στο φαρµακείο) για να φύγουν τελείως τα υπολείµµατα.
ΙΙΙ. Σ Υ Ν Α Ρ Μ Ο Λ Ο Γ Η Σ Η και λίπανση
Εφόσον έχουµε καθαρίσει και στεγνώσει όλα τα µέρη του µηχανισµού, έρχεται η ώρα της λίπανσης. Λιπαντικά (γράσο και λάδι) θα βρούµε στα καταστήµατα ειδών αλιείας από διάφορες εταιρείες. Μπορούµε να βάλουµε όποιο θέλουµε, εφόσον προορίζεται για χρήση σε µηχανισµούς ψαρέµατος. Τα γράσα που προορίζονται για τους µηχανισµούς ψαρέµατος, έχουν συνήθως χαµηλή πυκνότητα, γιατί δεν χρειάζονται βαριά λιπαντικά εδώ.
Ξεκινώντας από το σώµα, απλώνουµε το γράσο µε πινελάκι, δηµιουργώντας ένα φιλµ προστασίας στο εσωτερικό τοίχωµα του µηχανισµού, βοηθώντας έτσι το νερό που περνά στο εσωτερικό να ολισθαίνει προς τις τρύπες αποστράγγισης. Συνεχίζουµε µε τα γρανάζια και όλα τα κινούµενα µέρη του µηχανισµού απελευθέρωσης (συµπεριλαµβανοµένου και του λεβιέ).
Η ποσότητα του γράσου δεν πρέπει να είναι µεγάλη, γιατί θα εγκλωβίζεται νερό στο γράσο και στη συνέχεια το αλάτι µε το γράσο δηµιουργεί ένα στρώµα λάσπης, που µόνο λίπανση δεν θα προσφέρει.
Η σωστή λίπανση στο πολύδισκο σύστηµα του µηχανισµού, µπορεί να γίνει µε γράσο τύπου ‘’drag grease’’ ή µε το ίδιο που χρησιµοποιήσαµε στα υπόλοιπα µέρη. Με το πινέλο περνάµε τα µεταλλικά washer για να δηµιουργήσουµε ένα φιλµ από λιπαντικό και στη συνέχεια συνδέουµε τους δίσκους µεταξύ τους και τους τοποθετούµε πίσω στη θέση τους.
Το τελικό κλείσιµο του µηχανισµού γίνεται τοποθετώντας το worm shaft του κατανεµητή, εφόσον υπάρχει, έχοντας βάλει γράσο πάλι µε το πινέλο. Στη συνέχεια η τοποθέτηση της µποµπίνας και το κλείσιµο των καπακιών του σώµατος θα ολοκληρώσουν τη συντήρησή µας.
Θα είναι πολύ ευχάριστο για εµάς να συντηρούµε συχνά τα µηχανάκια µας, µιας και µε τον τρόπο αυτό θα γλιτώσουµε χρήµατα και χρόνο από ζηµιές και βλάβες. Επίσης, ένας µηχανισµός που δουλεύει σωστά, είναι σίγουρα ένας τρόπος να γλιτώσουµε χαµένα ψάρια από κοψίµατα λόγω κακών φρένων ή κακής λειτουργίας του (βαρύ ή θορυβώδες στην ανάκτηση).
∆είτε τα παραδείγµατα, µε φωτογραφίες σε διάφορα µοντέλα τύπου star drag µηχανισµών, όπου φαίνονται καθαρά τα µέρη µε τη µεγαλύτερη φθορά, τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Σ Ω Σ Τ Η Λ Ι Π Α Ν Σ Η μηχανισμού
Α: Η σωστή λίπανση ξεκινάει από το σώμα του μηχανισμού πριν κουμπώσουν οι δίσκοι των φρένων
Β: Στη συνέχεια τοποθετούμε τα μέρη του μηχανισμού απελευθέρωσης (1) και τους δίσκους των φρένων (2), αφού προηγουμένως τα έχουμε λιπάνει
Γ: Πολλοί μηχανισμοί, διαθέτουν γρανάζια, συνήθως στο σύστημα του κατανεμητή, από υλικά όπως το τεφλόν (3) και ο βακελίτης. Αυτό γίνεται για να υπάρχει ένα πιο αδύναμο γρανάζι σε σχέση με τα μεταλλικά οπότε σε περίπτωση εμπλοκής να σπάσει το γρανάζι που είναι πιο ευαίσθητο και να σωθεί μεγάλο μέρος του μηχανισμού. Η λίπανση πρέπει να γίνεται και σε αυτά
Δ: Στο καπάκι του μηχανισμού έχει ολοκληρωθεί η λίπανση και η τοποθέτηση του μηχανισμού αντεπιστροφής και του μηχανισμού απελευθέρωσης
ΠΡΟΣΟΧΗ! Η λίπανση εσωτερικά της αντεπιστροφής στην επαφή με το κυλινδράκι γίνεται με λάδι και όχι με γράσο αφού θα έχει σαν φυσικό επακόλουθο να μην πιάνει σωστά
Ε: Όλα τα μέρη του μηχανισμού έχουν λιπανθεί ξεχωριστά και έχουν συναρμολογηθεί, πηγαίνοντας προς το τελικό αποτέλεσμα
Το τελικό αποτέλεσμα, αλλάζοντας τα μέρη που είχαν φθαρεί
Φωτογραφίες από service μηχανισμών: Παναγιώτης Κοτσόκολος
