Οι σαργοί είναι το ιδανικό ψάρι που θα αναζητήσουμε με μία σχετικά νέα για την χώρα μας τεχνική από ακτή, ένα πολύ ιδιαίτερο παρακλάδι του spinning, το οποίο γενικά ονοµάζεται LRF (Light Rock Fishing).
To πατρικό µου στην Κάλυµνο κοιτάει από ψηλά τη θάλασσα. Μεγάλωσα σε οικογένεια ναυτικών και ψαράδων. Έµαθα να ψαρεύω σε µια ηλικία που δε θυµάµαι, και τα ψάρια ήταν µέρος της ζωής µου από τότε που έχω τις πρώτες µου αναµνήσεις. ∆ίχως να το καταλάβω, όπως και τόσα άλλα παιδιά στην Κάλυµνο, µάθαινα τις συνήθειες της θάλασσας και των πλασµάτων της εµπειρικά, βιωµατικά.
Μια έντονη ανάµνηση από εκείνα τα χρόνια µε έκανε στην ουσία να ασχοληθώ ως ενήλικας µε ένα πολύ ιδιαίτερο παρακλάδι του spinning, το οποίο γενικά ονοµάζεται LRF (Light Rock Fishing). Θυµάµαι να ψαρεύω µε ζύµη και µια µικρή σαλαγκιά γαντζωµένος σε µια πέτρα, σκυµµένος µε τις ώρες πάνω από το νερό. Όταν είχε άπνοια και ευκρίνεια, έβλεπα τα ψάρια κάτω µου µε θαυµασµό, σαν να κοιτούσα µαγεµένος ένα ζωντανό και άγριο ενυδρείο.
Πολλές φορές έριχνα την παιδιάστικη αρµατωσιά και τα ψάρια -σπάροι, σάλπες, γόπες- ορµούσαν λαίµαργα. Άλλες πάλι φορές την αγνοούσαν ή έδειχναν να ορµούν αρχικά και µετά να διστάζουν. Και ενώ δεν έτρωγαν τη ζύµη πάνω στη σαλαγκιά, έβλεπα πως όταν έριχνα ένα κοµµατάκι ζύµη σκέτο να βουλιάζει στο ρεύµα ελεύθερο, τότε ορµούσαν σαν τρελά, θαρρείς και ήξεραν πως δεν υπήρχε αγκίστρι να τα πιάσει! Παρατηρώντας τέτοια πράγµατα, κατάλαβα ότι τα ψάρια δεν είναι χαζά, έχουν δικά τους αισθητήρια και δικές τους άµυνες, και τους αξίζει απέραντος θαυµασµός.
Παρουσίαση που δεν ξεπερνά τα 2 γραμμάρια
Έµαθα όµως και κάτι άλλο: όσο πιο φυσική είναι η παρουσίαση του δολώµατος και όσο πιο φυσική η πλεύση του, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες που έχουµε ως ψαράδες. Το LRF έλεγαν αρχικά πολλοί πως έχει σα στόχο κυρίως χάνους και πέρκες. Πριν αρκετά χρόνια, απασχοληµένος µε τους µεγάλους λούτσους, έλεγα περιπαικτικά στον φίλο µου τον Παναγιώτη ότι δε βρίσκω σοβαρό λόγο να ασχοληθώ µε το LRF. Είχα ξεχάσει φαίνεται την παραδοσιακή συµβουλή «µικρό δόλωµα, µεγάλο ψάρι».
Eίχα ξεχάσει τα διδάγµατα της παιδικής ηλικίας, όταν το βίωµα και όχι το αλίευµα ήταν ο αυτοσκοπός στο ψάρεµα. Εδώ και χρόνια έχουν βγει επικά ψάρια µε αυτήν την τεχνική, µε αποτέλεσµα να κερδίζει ολοένα και περισσότερο κόσµο. Το µυστικό της είναι νοµίζω ότι µπορεί να µας δώσει ακόµα και στις ηπιότερες συνθήκες τη φυσικότερη και πιο διακριτική παρουσίαση δολωµάτων και τεχνητών, την πιο ανεπαίσθητη εµφάνιση στα αισθητήρια κινδύνου των ψαριών και την πλέον ραφιναρισµένη επαφή µας µε το θαλάσσιο κόσµο.
Η γαλήνη του LRF
Συναντώντας τους µεγάλους σαργούς
Αρχές του χειµώνα, είχαµε επιλέξει να προσεγγίσουµε µε ελαφρύ νοτιά, αραιή συννεφιά και βαροµετρικό κοντά στο 1010, ένα αποµακρυσµένο µέρος της Λέσβου. Εκεί, καθώς η λάβα κρύωνε πριν από αµνηµόνευτα χρόνια και γινόταν βράχος, άφησε στην ακτογραµµή ένα άγριο τοπίο απαράµιλλης οµορφιάς. Γλώσσες και λεπίδες από κοφτερό καφετί πέτρωµα, συναντούσαν τη θάλασσα δηµιουργώντας στη στεριά πλάκες για να ψαρέψουµε και στο νερό ένα ιδανικό περιβάλλον γεµάτο κρυψώνες για το σαργό, που αυτήν την εποχή αφήνει τα βαθιά και γιαλώνει µε σκοπό την εύρεση τροφής και το ζευγάρωµα.
Ο εξοπλισµός µας για τα δύσκολα σαγόνια του µεγάλου σαργού είχε βαρύνει λιγάκι σε σχέση µε τον καλοκαιρινό που στόχευε περισσότερο σε µελανούρια και κοκάλια. Κατά κύριο λόγο είχαµε µαζί µας καλάµια µε c.w. 1-10 και 3-17gr., τα οποία παρόλο το µικρό βάρος των τεχνητών που διαχειρίζονται µπορούν και δίνουν ένα στιβαρό κάρφωµα όταν χρειαστεί. Οι µηχανισµοί µας –όχι πάνω από 2000- ήταν γεµάτοι µε νήµα 0.4 και 0.6 αντίστοιχα.
Ξεκίνησα να προσεγγίζω τον τόπο µε βάση δύο µεγάλες κατηγορίες δολωµάτων στο LRF. Αυτή των µικρών πλάνων και αυτή των βιοδιασπώµενων περασµένων σε µικρές µολυβοκεφαλές. Προσάρµοσα ένα αγαπηµένο πλανάκι των 10γρ. στο λεπτότερο καλάµι το οποίο ξέρω πως «ακούει» και περισσότερα γραµµάρια, το έριξα, άφησα να κατέβει λιγάκι, και άρχισα να εξερευνώ την περιοχή από µεσόνερα µέχρι αφρό. Στη δεύτερη βολή και ενώ ο πλάνος είχε σχεδόν φτάσει στη στεριά –τον εντόπισα σε απόσταση να χορεύει από τα συνεχή jerk σχεδόν αφρωτά-, βλέπω µια µαυροασηµί βολίδα µε την άκρη του µατιού µου να ξεκολλάει µε απίστευτη ταχύτητα από τα βράχια στα πόδια µου και να τρέχει προς τον πλάνο. Πριν προλάβω να σκεφτώ, ένα απίστευτο λύγισµα στο καλάµι µου έκανε τα φρένα του µηχανισµού να λύνονται αβέρτα!
«Συναγερµός» και τέλος της εξόρµησης
Το να ρίχνω πρώτα πλανάκια και να τα δουλεύω νευρικά µε jerk ή µε φουλ ταχύτητα ανάκτησης στον αφρό, είναι η πρώτη κίνηση που κάνω στο LRF. Συνήθως, τα µεγαλύτερα ψάρια της περιοχής θα ανταποκριθούν άµεσα στις πρώτες βολές. Κατόπιν συνεχίζω µε βιοδιασπώµενα, όπως έκανα και τότε, για να δελεάσω τα ψάρια που θα έχουν τροµάξει και θα έχουν αποφασίσει να ορµήξουν σε κάτι διαφορετικό. Εκείνη τη µέρα χρησιµοποίησα παρουσιάσεις µέχρι 4γρ., µε αποτέλεσµα να δελεάσω άλλους δυο σαργούς, σηµαντικά µικρότερους, τους οποίους και απελευθέρωσα προσεκτικά σε περιοχή πίσω από εκεί όπου ψάρευα.
Τα βιοδιασπώµενα δολώµατα αποµίµησης σκουληκιών, µικρής γαρίδας και κάβουρα, αντίθετα µε την κοινή πρακτική, δε λειτουργούν άψογα ως απλό δόλωµα που αδρανεί. Παρόλη την προσθήκη µυρωδιάς και γεύσης, χρειάζεται να «δουλευτούν» σαν τεχνητά και να τους δοθεί κίνηση. Τα µεγαλύτερα ψάρια τα έχω πάρει µε αυτά, καθώς µετά από τα πρώτα µικρά τσιµπήµατα αποφασίζω να δώσω κίνηση στο δόλωµα. Εκεί ορµούν τα µεγάλα.
Μετακινήθηκα διακόσια περίπου µέτρα και έδωσα πάλι την ευκαιρία σε ένα άλλο πλανάκι µόλις 3γρ. Το χτύπηµα αυτή τη φορά γονάτισε το καλάµι, καθώς είχα ξεγελάσει ένα σαργό εξίσου µεγάλο µε τον πρώτο (κατάλαβα το είδος ψαριού από τις επίµονες κάθετες εφορµήσεις και το «τρέξιµο» αριστερά-δεξιά).
Το ψάρι όµως κατάφερε µετά από λίγη µάχη να φέρει το παιχνίδι στα µέτρα του και να ξαγκιστρωθεί στα µεσόνερα, δίχως να έχω κάνει κάποιο τεχνικό λάθος στα φρένα ή στην ανάκτηση, πράγµα που παραπέµπει σε επιπόλαιο αγκίστρωµα. Το ψάρι αυτό διέδωσε θαρρώ το µήνυµα κινδύνου σε όλη την περιοχή. Τα κυρίαρχα άτοµα στην κοινότητα, είτε µε φεροµόνες (µε χηµική δηλαδή επικοινωνία), είτε µε περίπλοκες κινήσεις, δίνουν σήµα κινδύνου στα υπόλοιπα άτοµα και τα «εκπαιδεύουν» σε ταχύτατο χρόνο να αποφεύγουν τον κίνδυνο. Τίποτα άλλο δεν άγγιξε τα τεχνητά µας στην περιοχή για τις επόµενες ώρες.
Στο «µυαλό» των σαργών
Οι σαργοί είναι ερµαφρόδιτα ψάρια. Όταν είναι µικροί είναι αρσενικοί ή θηλυκοί, αλλά όταν µεγαλώσουν γίνονται όλοι θηλυκοί. Έτσι, αν το σκέφτοµαι καλά, όταν πιάνουµε έναν πολύ µεγάλο σαργό και λέµε «παππούς», συνήθως κάνουµε λάθος, αφού για την ακρίβεια έπρεπε να λέµε… «γιαγιά», παρόλο που και αυτό παραµένει αδόκιµος σαν χαρακτηρισµός µιας και πρόκειται για ένα ικανό για αναπαραγωγή θηλυκό. Τα άτοµα που πλησιάζουν το χειµώνα τις ακτές, συνασπίζονται γύρω από ένα ή περισσότερα θηλυκά, τα οποία είναι τα πιο µεγαλόσωµα και συνεχώς ελέγχουν δια της σωµατικής τους ρώµης τα υπόλοιπα ψάρια, το αρσενικό τους «χαρέµι», ενώ και µέσα σε αυτό οι διαµάχες των πιο εύσωµων µε τους µικρότερους είναι συνεχείς δείκτες της «κοινωνικής» ιεραρχίας. Συνήθως τα θηλυκά είναι αυτά που θα φάνε πρώτα, αυτά διώχνουν τις απειλές, κάνουν πέρα ή δέχονται την παρουσία άλλων ψαριών κτλ.
Προφανώς στο πλανάκι µου είχε πιαστεί ένα τέτοιο θηλυκό και µάλιστα σεβαστού µεγέθους. Το ψάρι ξεκίνησε αρχικά µε κεφάλια προς τα βαθιά υπακούοντας σε ένα παλιό ένστικτο, µα πολύ σύντοµα άλλαξε τακτική και έβαλε «πλώρη» για κάτι µονόπετρα που εξείχαν στα αριστερά. Με παράµαλλο 0.19, παραµάνα 0-0-0 και µε νήµα λεπτό σαν υφάδι αράχνης, το παραµικρό ζόρισµα ή τρίψιµο θα σήµαινε απώλεια. Έτσι, τόλµησα να στρέψω το καλάµι προς την αντίθετη πλευρά από αυτήν των µονόπετρων. Τότε το ψάρι επέλεξε άλλο σχέδιο: δίνοντας µπόσικα έτρεξε κάτω ακριβώς από τα πόδια µου για να κρυφτεί στις πλάκες από όπου είχε ξεπροβάλλει. Με γρήγορες µανιβελιές µάζεψα µπόσικα από το ψάρι, το οποίο τώρα έτρεχε προς το µέρος µου και άρχισα να το ζορίζω µε δύναµη που δεν ξεπερνούσε τα όρια του εξοπλισµού µου. Μόλις το είδα να αναδύεται και συνειδητοποίησα το µέγεθός του, ευχήθηκα από µέσα µου να βγει αυτό το ψάρι!
Σαργός-τρόπαιο για ψάρεμα LRF με πλανάκι 10 γρ!
∆ύο φορές πέρασε ξυστά από βράχια και τελικά κόντρα στην κόντρα το έβγαλα στον αφρό. Μα αυτό δεν είχε πει την τελευταία λέξη, ούτε είχε αποφασίσει να παραδώσει τα όπλα! Ο Παναγιώτης ήταν µακριά και ο Νίκος -αντί να έρθει δίπλα µου µε την απόχη- είχε αρχίσει να τραβάει βίντεο! Η αλήθεια ήταν πως δεν είχε καν προλάβει να ανοίξει τα δικά του καλάµια, ούτε καν την απόχη. Παρατήρησα το πλανάκι. Το ψάρι είχε πιαστεί επιπόλαια µε δύο αρπάδια από την πίσω σαλαγκιά, ακριβώς κάτω από το αριστερό θωρακικό πτερύγιο. Ήταν θέµα χρόνου να ξαγκιστρωθεί… Κάνοντας ένα γρήγορο απολογισµό, είδα ότι δεν υπήρχε πουθενά κάποιο βολικό σηµείο εκεί γύρω για να σύρω το ψάρι στη στεριά.
Πήρα λοιπόν µία βαθιά ανάσα και µε µερικές γρήγορες µανιβελιές έκανα αυτό που δεν πρέπει να κάνει ποτέ κανείς στο spinning: σήκωσα το ψάρι και το πέταξα στους βράχους δίπλα µου! Μόλις ακούµπησε στη στεριά ξαγκιστρώθηκε. Βλέποντας αργότερα το βίντεο, κατάλαβα πως είχα φτάσει το καλάµι µου στα όριά του, φλερτάροντας σοβαρά µε τη θραύση του… Η µελέτη του παράµαλλου έδειχνε επίσης πως ακόµα και µε την παραµικρή τάση που θα του ασκούσα, θα είχε κοπεί. Είχα σταθεί τυχερός!
Μέτρο όλων ο άνθρωπος…
Προσπάθησα να µεταγράψω µέσα από την αφήγησή µου µερικές προτάσεις προσέγγισης των µεγάλων χειµωνιάτικων σαργών µε LRF. Όσοι φίλοι έχουν βάρκα, θα βρουν µεγάλο ενδιαφέρον στο να προσεγγίζουν απότοµες ακτές, ξέρες και βράχια από τη θάλασσα, και αράζοντας όσο γίνεται διακριτικότερα (δίχως πολλή φασαρία) σε απόσταση βολής από αυτά, να δοκιµάσουν να δελεάσουν µε LRF τα σαργοειδή γενικότερα. Τις µέρες µε µπονάτσα, ο φίλος µας ο Άλκης µας φορτώνει στο παραδοσιακό του καΐκι και µας οδηγεί σε τέτοια µέρη, όπου τα ελαφρά, διακριτικά τεχνητά δολώµατα του LRF ξεκλειδώνουν µε ευκολία ψάρια τα οποία ούτε η καθετή, το αφρωτό και το ψαροντούφεκο δεν µπορούν. Φαίνεται ελαφρύ, φαίνεται σαν παιχνίδι µε τα τόσο λεπτά του εργαλεία, αλλά είναι γεγονός πως το LRF έχει απίστευτες δυνατότητες.
Πολλές φορές θα χρειαστεί να φωτογραφήσουμε και να αφήσουμε το ψάρι που δεν καλύπτει το επιθυμητό μέγεθος, το catch & release είναι απαραίτητο στο ψάρεμα με την τεχνική LRF
Σε αυτό το άρθρο ελπίζω να έδωσα εναύσµατα για τους δικούς σας πειραµατισµούς στη σχέση σαργών και LRF. Μένει να συµπληρώσουµε κάτι ακόµα, ζωτικής θα έλεγα σηµασίας για το µέλλον των ιχθυαποθεµάτων και συνεπώς των δικών µας απολαυστικών ψαρεµάτων. Ένα πράγµα που πρέπει να προσέχουµε, είναι η συµπεριφορά µας στα κοπάδια των σαργών. Οι σαργοί (όπως υπονοούν και τα εισαγωγικά στον τίτλο του άρθρου) δεν κάνουν φωλιές κατά τη χειµερινή τους µετακίνηση προς τη στεριά. Θα τους βρούµε όµως µαζεµένους κάπου.
Μετακινούµενοι διαλέγουν γενικά τοποθεσίες όπου βρίσκουν ιδανικές συνθήκες, και όπως όλα τα πλάσµατα, ξεκινούν τον κύκλο της αναπαραγωγής. Όταν βγάλουµε ένα µεγάλο θηλυκό, θα πρέπει να είµαστε πολύ ευχαριστηµένοι. Στο χέρι µας είναι να το απελευθερώσουµε, καθώς αυτό είναι που θα φέρει στη ζωή την επόµενη γενιά. Αυτή είναι µια διάσταση στην οποία όµως δε θέλω να σταθώ τόσο, όσο στο εξής: εφόσον βγάλουµε το µεγάλο ψάρι της κοινότητας, το να συνεχίσουµε να αποδεκατίζουµε τα υπόλοιπα µικρότερα ψάρια απλά στερεί από εµάς τους ίδιους την ευκαιρία να πάρουµε και σε κάποια άλλη στιγµή έναν καλό σαργό. Επιπλέον, υποθηκεύουµε όχι µόνο µια ολόκληρη γέννα, αλλά πολλές στο µέλλον που θα δώσουν τόσα και τόσα ψάρια. Η ευθύνη µας είναι µεγάλη! Το µέτρο όλων, ο άνθρωπος. Καλά να περνάτε.
Ευχαριστώ τον Νίκο ∆ούµπα απόφοιτο του Πανεπιστηµίου Αιγαίου, Τµήµα Επιστηµών της Θάλασσας και µανιακό spinner, για τις πολύτιµες διασταυρώσεις και τη συζήτηση γύρω από την βιολογία και τις συνήθειες των σαργών.