Ψιλά ζοκάκια & μολυβωμένα μονάγκιστρα
Μπορεί ο σύγχρονος ψαράς να εξελίσσεται συνεχώς και να προσαρµόζει τους τρόπους ψαρέµατός του στα ψάρια και στις υπάρχουσες κάθε εποχή καταστάσεις, υπάρχουν όµως και τρόποι που παραµένουν σχεδόν αναλλοίωτοι στην πάροδο του χρόνου.
Σε αυτούς τους τρόπους, σίγουρα συγκαταλέγεται η ζόκα και το µονάγκιστρο. Στο πρώτο τεύχος του περιοδικού µας είδαµε την ιστορία της ζόκας, πως δηλαδή αυτή δηµιουργήθηκε και πως τελικά εξελίχθηκε. Σε αυτό το τεύχος, θα δούµε πως µπορεί να ψαρευτεί από την ακτή µε καταπληκτικά αποτελέσµατα.
Η ζόκα είναι µια ελληνική επινόηση κι ένας παραδοσιακός τρόπος ψαρέµατος, που µεταδίδεται από γενιά σε γενιά µε κάποια µυστικοπάθεια και κάποια διστακτικότητα. Ο λόγος απλός: όσοι ψαράδες χρησιµοποιούν το συγκεκριµένο εργαλείο στο ψάρεµά τους, βγάζουν πολλά κι εκλεκτά ψάρια και δεν θέλουν να µάθουν και οι άλλοι το µυστικό τους. Πιστεύουν ότι έτσι θα συνεχίσουν να βγάζουν ψάρια και ότι αφού ελάχιστοι τη χρησιµοποιούν, θα προστατευτούν αν δεν µεταλαµπαδεύσουν την τέχνη τους σε άλλους. Ξεκινώντας την έκδοση του συγκεκριµένου περιοδικού, θέσαµε ως στόχο την συνεχή ενηµέρωση και πληροφόρηση των αναγνωστών, πάνω σε όλες τις τεχνικές και όλους τους τρόπους ψαρέµατος, είτε αυτοί είναι παραδοσιακοί, είτε σύγχρονοι και µοντέρνοι.
Πιστεύουµε ότι ολοκληρωµένος ψαράς είναι ο σωστά ενηµερωµένος ψαράς, ο γνώστης όλων των τεχνικών και αυτός που µπορεί ανά πάσα στιγµή, ανάλογα µε τις υπάρχουσες συνθήκες, να επιλέγει την κατάλληλη τεχνική και να την προσαρµόζει στα δεδοµένα της εποχής. Με αυτό το σκεπτικό «µυστικά» δεν υπάρχουν. Άρα και το ψάρεµα της ζόκας είναι κάτι που πρέπει να το µάθουν και οι υπόλοιποι ψαράδες.
Ψάρεµα από την ακτή
Η ζόκα ξεκίνησε αρχικά από την ακτή σα µια λογική προέκταση του µονάγκιστρου. Στα βαθιά νερά, το µονάγκιστρο αργούσε να κατέβει και τα µικρόψαρα χαλούσαν το δόλωµα, οπότε έπρεπε να βρεθεί λύση. Η λύση αυτή ήταν η ζόκα. Αργότερα, ο ψαράς θα διαπιστώσει ότι η ζόκα βοηθά και στα µακρινά πετάγµατα, οπότε θα την καθιερώσει για τα καλά στα ψαρέµατά του. Σήµερα, ο σύγχρονος ψαράς την ψαρεύει από την ακτή µε δυο τρόπους: είτε µε κοντινές ρίψεις µε το χέρι, είτε µε µακρύτερες, µε τη βοήθεια καλαµιού και µηχανισµού.
Στο χέρι
Ο ευκολότερος τρόπος ψαρέµατος και ο πλέον παραδοσιακός. Ο εξοπλισµός µας απλός. Ένα καρουλάκι µε λεπτή πετονιά και στην άκρη της δεµένη η ζόκα. ∆ολώνουµε το αγκίστρι µας και πετάµε τη ζόκα δολωµένη στο νερό. Περιµένουµε να βυθιστεί και καραδοκούµε την τσιµπιά για να καρφώσουµε. Ψάρεµα ιδιαίτερα αποδοτικό κυρίως σε λιµάνια.
Με καλάµι
Ο πιο σύγχρονος τρόπος ψαρέµατος της ζόκας. Εδώ ο ψαράς προσπαθεί να χρησιµοποιήσει την τεχνολογία και να την προσαρµόσει σε έναν παραδοσιακό τρόπο ψαρέµατος. Ο σωστός συνδυασµός αποδίδει τα µέγιστα και κάνει το ψάρεµά µας πέρα από αποδοτικό, ιδιαίτερα ξεκούραστο, ευχάριστο και διασκεδαστικό. Ένα καλαµάκι αρκετά ελαφρύ, µε µικρό casting weight, ανάλογο του βάρους που έχουν τα ζοκάκια µας κι ένας µηχανισµός µε λεπτή πετονιά, θα έρθουν να υπερκαλύψουν τις ανάγκες µας. Στην άκρη της πετονιάς θα δέσουµε τη ζόκα µας και είµαστε έτοιµοι για ψάρεµα. Αυτό είναι το σύνηθες και η πιο χρησιµοποιούµενη µέθοδος. Υπάρχει όµως και η τεχνική της µακρινής ρίψης για µεγάλες τσιπούρες, συναγρίδες και µαυρόψαρα. Εκεί θα χρειαστούµε καλάµι µε δυνατότητα ρίψης µεγαλύτερων βαρών, αφού όπως καταλαβαίνεται η ζόκα µας είναι ογκωδέστερη και το δόλωµα πολλές φορές αρκετά µεγάλο. Για αυτήν την τεχνική, ελάχιστα γνωστή στη πλειοψηφία των ψαράδων, θα αναφερθούµε λεπτοµερέστερα σε επόµενο άρθρο µας.
Μέγεθος αγκιστριού και βάρος µολυβιού
Το µέγεθος του αγκιστριού της ζόκας είναι ανάλογο του δολώµατος. Μικρό δόλωµα- µικρό αγκίστρι, µεγάλο δόλωµα-µεγάλο αγκίστρι. Το βαρίδι είναι πάντα ανάλογο του βάθους που θα ψαρέψουµε και της απόστασης που θέλουµε να ψαρέψει το δόλωµά µας. Ρηχά νερά-µικρό µολύβι, βαθιά νερά-µεγάλο µολύβι, κοντινό ψάρεµα-µικρό µολύβι, µακρινό ψάρεµα-µεγάλο µολύβι. Τι σηµαίνει αυτό; Ότι το µέγεθος του αγκιστριού δεν βρίσκεται σε αντιστοιχία µε το βάρος του µολυβιού. Έτσι, µπορεί να έχουµε µικρό αγκίστρι σε µεγάλο µολύβι και µεγάλο αγκίστρι σε µικρό µολύβι. Ο ψαράς ανάλογα µε το πώς ψαρεύει, τι δολώνει, που ψαρεύει και σε τι ψάρια απευθύνεται, επιλέγει τη ζόκα που ταιριάζει στις προδιαγραφές του.
Μολυβωµένα µονάγκιστρα
Πολλές φορές έχει τύχει στα ψαρέµατα µας να χρειαστούµε ζοκάκια και να µην έχουµε στον εξοπλισµό µας. Μια πρόχειρη λύση, είναι το µολυβωµένο µονάγκιστρο. Μια τεχνική και ένας τρόπος ψαρέµατος που λειτουργεί παρόµοια µε τη ζόκα και µπορεί να µας δώσει το ίδιο ικανοποιητικά αποτελέσµατα. Βέβαια, εκεί δε θα κατεβαίνει ένα µικρόψαρο µαζί µε το δόλωµά µας στο βυθό, µα ένα δόλωµα που κατηφορίζει αρκετά αργά. Σε ένα απλό µονάγκιστρο, δηλαδή σε ένα αγκίστρι δεµένο σε µια πετονιά, τοποθετούµε µικρά µολυβάκια κοντά στο αγκίστρι. Το βάρος τους, έχει να κάνει µε το βάθος ψαρέµατος και την απόσταση που θέλουµε να φτάσει το δόλωµά µας. Το αγκίστρι είναι πάντα ανάλογο του δολώµατος και των ψαριών στα οποία στοχεύουµε.
Ψάρεµα σε λιµάνι
Αναζητούµε κάποιο βαθύ-συνήθως-σηµείο κοντά στο ντόκο, το οποίο και µαλαγρώνουµε (αν είναι δυνατόν µε µαλάγρα παρόµοιων µε το δόλωµα συστατικών). Αν χρησιµοποιήσουµε φιλέτο ψαριού, τότε ραχοκοκαλιά και κεφάλια είναι το πλέον κατάλληλο. Αν ψαρέψουµε µε µπικατίνι, τότε ρίχνουµε ελάχιστο µπικατίνι ανά τακτά διαστήµατα στο νερό. Αν χρησιµοποιήσουµε ζυµάρι, τότε το τρίµα βρεγµένου ψωµιού µας υπερκαλύπτει πλήρως. Φροντίζουµε να πετάµε το δολωµένο µας αγκίστρι στο σηµείο όπου έχουµε µαλαγρώσει. Η τσιµπιά συνήθως έρχεται λίγο πριν ακουµπήσει το δόλωµά µας στο βυθό κι εκεί πρέπει να είµαστε σε πλήρη ετοιµότητα για να καρφώσουµε έγκαιρα και αποφασιστικά. Αν διαπιστώσουµε ότι το δόλωµά µας έφθασε στο βυθό αλλά δεν πήρε τσιµπιά, περιµένουµε ένα λεπτό και κουνάµε λίγο προς το µέρος µας τη ζόκα. Αν υπάρχει ψάρι στην περιοχή, λογικά θα πάει και θα αρπάξει το δόλωµά µας. Αν και πάλι δεν πάρουµε τσιµπιά, µετά από ένα λεπτό τραβούµε ακόµα λίγο τη ζόκα µας ή – αν ψαρεύουµε απίκο- την ανασηκώνουµε από το βυθό και την κατεβάζουµε αργά-αργά. Όταν πάρουµε τσιµπιά, καρφώνουµε δυνατά για να αγκιστρώσουµε το ψάρι και µε σταθερές κινήσεις το οδηγούµε προς το µέρος µας. Αν είναι µεγάλο και η πετονιά µας λεπτή, η απόχη θα δώσει τη λύση και το αίσιο τέλος.
Ψάρεµα στο βράχο
Συνήθως αναζητούµε ένα µικρό κολπάκι αν υπάρχει ανακατωσούρα και θαλασσοταραχή ή ένα καβάκι µε κρεµαστά νερά, αν υπάρχει άπνοια και καλοσύνη. Και στα δυο σηµεία, καλό είναι να µαλαγρώσουµε για να φέρουµε τα ψάρια της ευρύτερης περιοχής κοντά µας. Αυτό που θέλει ιδιαίτερη προσοχή είναι τα σκαλώµατα και για αυτό φροντίζουµε να ρίχνουµε το δόλωµά µας σε ένα σχετικά καθαρό σηµείο ανάµεσα στα βράχια. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, τότε περιορίζουµε τις κινήσεις της ζόκας µας στο ελάχιστο.
Γιατί να χρησιµοποιήσω ζόκα;
Τα πλεονεκτήµατα της ζόκας πολλά. Τα κυριότερα από αυτά είναι τα παρακάτω:
•Έχει την απλούστερη αρµατωσιά: δένουµε το ζοκάκι µας πάνω σε µια πετονιά και ψαρεύουµε. ∆εν υπάρχουν άλλα παρελκόµενα πάνω στη πετονιά µας (στριφτάρια, παραµάνες, βαρίδια, χάντρες κ.α.) για να τροµάξουν τα ψάρια. •Το δόλωµά µας κατεβαίνει αργά στο βυθό και προσελκύει τα ψάρια. •Το βαρίδι που θα χρειαστεί για να κατέβει το δόλωµά µας στο βυθό δεν τροµάζει τα ψάρια. Απεναντίας µοιάζει σαν ένα µικρόψαρο που έχει αρπάξει το καραβιδάκι, τη γαριδούλα ή το δολωµένο ψαράκι µας και προσπαθεί να το φάει. ∆υο λαχταριστοί µεζέδες µαζί. Τι το καλύτερο; •Μπορούµε να ψαρέψουµε σε άγριους τόπους και να πάρουµε πάνω όποιο ψάρι τσιµπήσει. Μπορούµε να ψαρέψουµε σε οποιαδήποτε απόσταση από την ακτή, µε το ίδιο καλά αποτελέσµατα. Όσα ψάρια βγαίνουν δύσκολα µε άλλους τρόπους, εδώ δεν δυσκολεύονται να τσιµπήσουν και το κυριότερο να πιαστούν µε σιγουριά. Με µια σειρά από ζόκες, µπορούµε να καλύψουµε όλους τους τόπους, όλα τα δολώµατα και όλα τα ψάρια. ∆εν χρειαζόµαστε εξειδικευµένες γνώσεις και εµπειρία για να ψαρέψουµε. Εκτός από αποδοτικός τρόπος ψαρέµατος, είναι και τροµερά οικονοµικός, λεπτοµέρεια µε ιδιαίτερη σηµασία στις δύσκολες οικονοµικές συνθήκες της εποχής.
