Ροφός: Ο Ψαροντουφεκάς και ο Μεγάλος Βασιλιάς
Ο ροφός έχει χαρακτηριστεί ως ο Βασιλιάς της θάλασσας και μόνο τυχαίος δεν είναι αυτός ο όρος.
Λόγω του μεγάλου και επιβλητικού μεγέθους καθώς και των αρχηγικών τάσεων που έχει, καθίσταται ο κυρίαρχος σε ένα τόπο. Είναι ένα ψάρι που είναι ευρέως γνωστό λόγω της απίθανης γεύσης του, γι’ αυτό και έχει κυνηγηθεί πολύ με όλα τα μέσα αλίευσης. Για τον ψαροκυνηγό, ήταν και θα παραμείνει ένα από τα πιο αγαπημένα του θηράματα…
Προσεγγίζοντας τα χαρακτηριστικά του
Σαν ψάρι, κατέχει μια ξεχωριστή θέση στο θαλάσσιο περιβάλλον, και όταν βρίσκεται σε έναν τόπο, μαζεύει γύρω του πολλά άλλα είδη ψαριών, λες και γίνονται οι ακόλουθοί του. Σε αυτό το άρθρο θα σας μεταφέρω όσες πληροφορίες έχω συλλέξει από προσωπικές εμπειρίες πολλών ετών γι’ αυτό το όμορφο και πολύ ιδιαίτερο ψάρι. Ας αρχίσουμε με τα τυπικά που αφορούν στα χαρακτηριστικά του. Ανήκει στα περκοειδή, η επιστημονική ονομασία του είναι Epinephelus marginatus – Επινέφελος ο κρασπεδωτός-, Epinephelus guaza ή Serranus gigas, και ανήκει στην οικογένεια των σερανίδων.
Το χρώματά του παρουσιάζουν μια μεγάλη γκάμα χρωμάτων, από καφέ σκούρο μέχρι γκρι ανοιχτό, με διάσπαρτες ανοιχτόχρωμες κηλίδες σε όλο το σώμα, ενώ η συνολική του χρωματική εικόνα διαμορφώνεται ανάλογα με το περιβάλλον και την κατάσταση που βρίσκεται. Το κεφάλι του ροφού είναι περίπου το 1/3 του μήκους του σώματός του και έχει κυρτό ουραίο πτερύγιο. Παίρνει περίπου 600-800 γραμμάρια βάρους κάθε χρόνο, ανάλογα πάντα με την περιοχή στην όποια κινείται και κατά πόσο υπάρχει άφθονη τροφή και καλή οξυγόνωση. Στις ελληνικές θάλασσες φτάνει τα 25-35 κιλά και μπορεί να ζήσει 50 περίπου χρόνια.
Μια «κόκκινη» από το κοπάδι των συναγρίδων, που τις βρίσκω συχνά να τριγυρίζουν στη γειτονιά ενός γνωστού μου ροφού.
Η Αυτόσυγκράτηση προς Όφελος της Φύσης και Δικό μας
Όπως αναφέρθηκα και μέσα στο άρθρο, ο ροφός θα δημιουργήσει μια ζωντανή γειτονιά γύρω του. Είναι σημαντικό να μην πάρουμε τον ροφό της περιοχής και να τον αφήνουμε να μαζεύει θηράματα γύρω του, χωρίς τη κλασική δικαιολογία πως κάποιος άλλος ψαροκυνηγός θα βρεθεί να κόψει το νήμα της ζωής του. Έχω παρατηρήσει επίσης, ότι ένα πολύ μεγάλο ψάρι των 15 κιλών και πάνω, κάποιες φορές, ανάλογα με τα ένστικτα και τα βιώματά του, κάνει ακριβώς το αντίθετο.
Δηλαδή, αντί να μαζεύει και άλλα παρόμοια άτομα του είδους, τα διώχνει σαν να θέλει να είναι το μοναδικό ψάρι στην περιοχή. Όταν έρθουμε αντιμέτωποι με ένα τέτοιο περιστατικό, το οποίο θα πρέπει να το επιβεβαιώσουμε τεκμηριώνοντάς το μέσα από συχνές επισκέψεις, τότε, αν μας δοθεί η ευκαιρία, ίσως είναι καλύτερα να πάρουμε αυτόν το μεγάλο βασιλιά, καθώς έχει κυριαρχικές τάσεις και έτσι θα ξαναδώσουμε ζωή στον τόπο.
Είναι στην αντίληψη και στη κρίση του καθενός να πάρει τη σωστή απόφαση. Παρατηρούμε τον τόπο πριν και μετά την έλευσή του, και από την εμπειρία μας κρίνουμε σωστά αν ο τόπος ερημώνει ή αποκτά μεγαλύτερη κίνηση, και αν τελικά πρέπει να αλιευθεί ή όχι.
Η περίοδος αναπαραγωγής ξεκινά από τα μέσα Μαΐου και πολλές φορές κρατάει μέχρι και αρχές Ιουλίου. Θα δούμε πολλά αρσενικά μαζί, συγκεντρωμένα γύρω από κάποιο θηλυκό, με χρώματα που πολλές φορές έχουν ανοιχτή προς γκρι-άσπρη απόχρωση, προσπαθώντας έτσι να ξεχωρίσουν και να προσελκύσουν το θηλυκό. Είναι ψάρι πρωτόγυνο ερμαφρόδιτο, ξεκινά τη ζωή του έχοντας αδιαφοροποίητη μονάδα και στην ηλικία περίπου 5 ετών και βάρους 3 κιλών ωριμάζει για πρώτη φορά ως θηλυκό.
Το βάρος του ψαριού παίζει καθοριστικό ρόλο στην αναστροφή του φύλου. Έτσι από τα 6 μόλις κιλά (9 χρονών), αρχίζει να υπάρχει ποσοστό αρσενικών ατόμων στον πληθυσμό. Όσο αυξάνουν τα κιλά, τόσο περισσότερα ψάρια είναι αρσενικά (άρα τόσο λιγότερα θηλυκά), μέχρι περίπου τα 10 κιλά, όπου όλα τα ψάρια είναι πλέον αρσενικά.
Έτσι, αν έχουμε κάποιο τόπο που κρατάει πολλά ψάρια, αποφεύγουμε να χτυπάμε ροφούς κάτω από 3-4 κιλά, βοηθώντας έτσι στην καλύτερη αναπαραγωγή. Ένα ενήλικο ψάρι ζει μόνο του και θα δούμε πολλά μαζί μόνο όταν είναι μικρά σε ηλικία.
Το Προφίλ και οι Συνήθειες του Βασιλιά
Λατρεύει τα μεγάλα θαλάμια που περιβάλλονται από φύκια και άμμο. Γενικά, θα τον συναντήσουμε σε βραχώδεις τόπους με σχισμές, μεγάλες και ευρύχωρες πλάκες και μονόπετρα. Τα μεγάλα ψάρια πάντα έχουν και ένα μικρό προθάλαμο στον οποίο κάθονται και παρατηρούν την γύρω περιοχή. Φροντίζει να κρατάει πάντα το μέρος καθαρό και ιδιαίτερα το θαλάμι του, τόσο έξω, όσο και μέσα. Αυτό είναι και ένα σημάδι για εμάς, ότι ίσως εκεί βρίσκεται κάποιο ψάρι.
Του αρέσει να περιφέρεται κοντά στην περιοχή του, και αν είμαστε τυχεροί, θα τον δούμε να μπαίνει σε κάποια τρύπα που δεν είναι η δική του και απλά μπήκε εκεί γρήγορα για να κρυφτεί. Γενικά, έχω βρει πολλά τέτοια ψάρια τα οποία έχω πάρει σχετικά εύκολα, γιατί πολύ απλά δεν ήταν το θαλάμι τους.
Γύρω του μαζεύονται και άλλα είδη, και αυτό είναι ένα ακόμη σημάδι ότι κάπου εκεί μπορεί να υπάρχει ένας ροφός.
Η ύπαρξη σαργών και σηκιών πάνω ή γύρω από πέτρες, θα μας κάνει να υποψιαστούμε επίσης την παρουσία του. Άλλες φορές πάλι, θα δούμε τις καλόγριες να είναι μαζεμένες έξω από μια τρύπα ή σχισμή, κάτι το οποίο συμβαίνει αμέσως μετά την είσοδο ενός ροφού στο θαλάμι ή από μια απότομη μετακίνηση του στο εσωτερικό.
Επίσης, συναγρίδες και στήρες συνυπάρχουν μαζί του, και είναι πολύ πιθανόν να δούμε και αυτά τα θηράματα εκεί κοντά, γι’ αυτό θέλει καλό ψάξιμο και σωστό τρόπο προσέγγισης, ώστε να μην διαταράξουμε αυτές τις εύθραυστες ισορροπίες. Γενικότερα, όταν βλέπουμε μεγάλη κινητικότητα από ψάρια σε ένα μέρος, αυτό υποδηλώνει και την πιθανή ύπαρξη κάποιου ροφού.
Οι καλύτερες ώρες για το κυνήγι του, είναι από νωρίς το πρωί και για όλη τη διάρκεια τις ημέρας μέχρι και λίγο πριν την δύση του ηλίου. Συνηθίζει να κυνηγάει τις πρώτες πρωινές ώρες και στη συνέχεια θα τον συναντήσουμε να λιάζεται έξω από την τρύπα ή στο προθαλάμι, προσπαθώντας να χωνέψει το φαγητό του. Του αρέσει πολύ ο ήλιος κι αυτό είναι ένα αδύνατο σημείο του που τον προδίδει στα μάτια μας.
Συνήθως, όταν έχει συννεφιά, οι πιθανότητες να δούμε κάποιο ψάρι έξω από την τρύπα του λιγοστεύουν, γιατί προτιμά να βρίσκεται μέσα στο θαλάμι του. Πολλές φορές θα τον βρούμε να κάθεται σε μικρές και σκοτεινές σχισμές, καρτερεύοντας για κάποιο θήραμα. Η σωστή προσέγγιση εδώ είναι το Α και το Ω στην σύλληψη του.
Το όπλο που θα χρησιμοποιήσουμε δεν είναι κάποιο ιδιαίτερο, όταν το κυνήγι του γίνεται στην τρύπα. Ένα δυνατό 90άρι με ένα χοντρό λάστιχο ή και δύο μικρότερα, θα κάνει μια χαρά τη δουλειά του. Φροντίζουμε όμως πάντα, να έχουμε ακονισμένες βέργες, γιατί ιδίως το κεφάλι του είναι πολύ σκληρό, και πολλές φορές, υπό γωνία, εξοστρακίζεται το καμάκι ή δεν καταφέρνει να διαπεράσει τα σκληρά οστά του κεφαλιού. Στο συρτό καρτέρι, που είναι η αμέσως επόμενη τεχνική, θέλουμε ένα δυνατό και μεγάλο όπλο με χοντρή βέργα από 7 χιλιοστά και πάνω, ώστε να έχουμε καλύτερη διάτρηση.
Όπλα από 110 εκατοστά και πάνω που να μπορούν να ρίξουν γρήγορα στα 4-5 μέτρα, προλαβαίνοντας έτσι το ψάρι πριν μπει μέσα στο θαλάμι του, θα πρέπει να προτιμηθούν. Προσωπικά, εκτός από τα κλασικά συμβατικά όπλα, τελευταία χρησιμοποιώ invert roller, με απίστευτα αποτελέσματα στην ταχύτητα και τη διάτρηση.
Το μόνο κακό είναι, ότι πολλές φορές αν χτυπήσουμε κάποιο ψάρι σε κοντινή απόσταση, λόγω της μεγάλης δύναμης, μπορεί να το περάσει στην πετονιά και να έχουμε ένα δύσκολο ξεβράχωμα, γιατί το θήραμα δεν θα έχει τη βέργα πάνω του να το κοντράρει, αλλά και να περιορίσει τις κινήσεις του και τη διείσδυσή του.
Οι Νεοφερμένοι Ροφοί από τα Βαθιά, και Μόνιμοι
Ένας ροφός που οι κινήσεις του μου υπέδειξαν πως είχε ανέβει πρόσφατα από τη βαθιά ζώνη.
Υπάρχει μεγάλη διαφορά στις αντιδράσεις ενός μόνιμου ροφού και ενός που μόλις έχει ανέβει από τα βαθιά. Ένας ροφός μπορεί να μείνει σε κάποιο τόπο μόνιμα για όσο τον χωράει το θαλάμι του και η συμπεριφορά του να είναι τελείως διαφορετική σε σχέση με τα ψάρια που έρχονται από τα βαθιά, χωρίς να έχουν πολλές παραστάσεις από τη φιγούρα του ψαροκυνηγού. Έτσι, ένας μόνιμος ροφός αποκτά εμπειρίες και ξέρει να προστατεύεται πολύ καλύτερα από τα ψάρια που μόλις ήρθαν στα ρηχά λόγω εποχής, ζευγαρώματος, τροφής κλπ.
Ξέρω ψάρια για χρόνια, που ακόμα δεν έχω μπορέσει να τα πάρω γιατί πολύ απλά γνωρίζουν που να πάνε και τι απόσταση πρέπει να κρατήσουν από το όπλο. Με εξιτάρει να κυνηγώ τέτοια θηράματα, γιατί περιμένω πότε θα κάνουν το λάθος. Όπως και να έχει, ένα θαλάμι που μας έχει δώσει ροφό, καταγράφεται στο αρχείο και η πιθανότητα να κατοικηθεί στο μέλλον από άλλο ροφό είναι μεγάλη.
Βασικές Τεχνικές Θήρευσης
Οι βασικές τεχνικές που θα χρησιμοποιήσουμε, είναι δύο. Πρώτη και πιο διαδεδομένη είναι το ψάρεμα στην τρύπα, το οποίο όσο εύκολο και αν φαντάζει, είναι αρκετά δύσκολο και έχει πολλές αναποδιές, ιδίως αν ο ροφός είναι μεγάλος. Το ψάρι αυτό έχει μεγάλα και σκληρά αγκάθια, και όταν το χτυπήσουμε, αμέσως σαν άμυνα, φουσκώνει τα βράγχια και τα πτερύγιά του. Έτσι, είναι προτιμότερο να προσπαθούμε να στοχεύσουμε τον εγκέφαλο ή το κεφάλι του ψαριού, για να μειωθεί ή αντίδρασή του, και ασφαλώς να μπορούμε ευκολότερα να σύρουμε προς τα έξω το ψάρι.
Κάτι πολύ σημαντικό που θα πρέπει να τονίσω εδώ, είναι πως πριν πατήσουμε τη σκανδάλη, πρέπει να δούμε και να σκεφτούμε γρήγορα αν χωράει να βγει από εκεί, γιατί ανοίγοντας τα αγκάθια και τα σκληρά μάγουλά του, βραχώνει και δεν βγαίνει. Όσο πιο μεγάλος σε μέγεθος είναι, τόσο δυσκολεύον τα πράγματα, γιατί ο ροφός έχει τεράστια δύναμη. Ακόμα και αν είναι μικρός, απαγορεύεται να κάνουμε βολή αν το ψάρι κοιτάζει με το κεφάλι προς τα μέσα, γιατί θα βρει σίγουρα κόντρα σε κάποιο βράχο.
Πολλές φορές την έχω πατήσει και νομίζω ότι χωράει να βγει, και τελικά κάτι πάει στραβά και το ψάρι μάς παιδεύει για ώρες. Είναι πολύ λεπτή η θέση μας λίγο πριν πατήσουμε την σκανδάλη, γι’ αυτό θέλει μεγάλη προσοχή και γρήγορη σκέψη. Σχεδόν πάντα θα βγει αν κοιτάζει προς την έξοδο του θαλαμιού, γιατί έτσι μπορεί να συρθεί πιο εύκολα, χωρίς πολλά πιασίματα, αφού και τα βράγχιά του να ανοίξει, δεν μπορούν να βρουν κάπου κόντρα.
Δεύτερη στο συρτό καρτέρι πρέπει να δώσουμε βάση πιο πολύ στη βουτιά μας και μετά στη βολή. Μια αθόρυβη και σωστή προσέγγιση, θα μας φέρει πολύ κοντά στο ψάρι. Αν αυτό δεν μας έχει αντιληφθεί και μας δει την τελευταία ώρα, είναι πολύ πιθανό να γυρίσει και να μας κοιτάξει λίγο πριν φύγει για το θαλάμι του. Αυτή είναι και η καλύτερη στιγμή για βολή, μόνο που τώρα στοχεύουμε περισσότερο στο κέντρο του ψαριού και όχι τόσο στο κεφάλι, ανάλογα πάντα και πώς θα στρίψει το ψάρι.
Το σημαντικότερο αμέσως μετά τη βολή είναι να τον κοντράρουμε με τη σωστή χρήση του μουλινέ και να τον εμποδίσουμε να μπει γρήγορα στην τρύπα. Είναι πολύ βασικό να μην τον αφήσουμε να μπει πολύ βαθιά μέσα στο θαλάμι του, γιατί εκεί, όπως είπα και πιο πάνω, τα πράγματα γίνονται αρκετά πιο δύσκολα. Η συμπεριφορά του ροφού αλλάζει όταν είναι φαγωμένος και προσπαθεί να χωνέψει το φαγητό του. Γίνεται πιο νωχελικός, ευάλωτος και επιρρεπής στο λάθος. Συνήθως κάθεται έξω ή μπροστά από την τρύπα του, και με μια σωστή και αθόρυβη προσέγγιση, μπορεί να φανούμε τυχεροί.
Κλείνοντας, να πω ότι ο ροφός αρχίζει σιγά-σιγά να εξαφανίζεται από τη ρηχή ζώνη, γιατί υπάρχει έντονη υπεραλίευση. Έτσι, προτιμά τα πιο ασφαλή, βαθιά νερά, και δεν βγαίνει πλέον τόσο ρηχά, όπως συνήθως έκανε τις προηγούμενες δεκαετίες. Είναι τόσο σημαντικός στο θαλάσσιο οικοσύστημα, που αρκετές χώρες έχουν απαγορεύσει το ψάρεμά του για κάποια χρόνια, ώστε να δώσουν τη δυνατότητα να αυξήσει ξανά τους πληθυσμούς του και να αναπτυχθεί. Δίνει ζωή σε έναν τόπο, γιατί σα γνήσιος βασιλιάς που είναι, μαζεύει και πολλά άλλα ψάρια μαζί του, τα οποία και αυτά στη συνέχεια αναπαράγονται και πληθαίνουν, δημιουργώντας ένα πλουσιότερο οικοσύστημα.
Εμείς πρέπει να φανούμε σωστοί στις επιλογές μας και να είμαστε αρκετά επιλεκτικοί, τόσο σε αριθμό ανά έτος, όσο και σε μέγεθος.
Να τονίσω πως το όριο του ροφού είναι τα 45 εκατοστά, το οποίο αντιστοιχεί σε 2 με 2,5 κιλά ψάρι.
Για μένα είναι ακόμα πολύ μικρό και δεν συνηθίζω πλέον να χτυπάω τόσο μικρά. Όπως είπα και πιο πριν, όλα είναι θέμα επιλογής και σωστής διαχείρισης του τόπου στον οποίο ψαρεύουμε.
Καλές αναδύσεις και αυτοσυγκράτηση σε όλους!
