Σφυρίδες στο Slow Jigging: Οι κινήσεις του πλάνου
Σφυρίδα, το ψάρι που έχει τις πιο πολλές χάρες! Οµορφιά, µε µάτια που θυµίζουν σµαράγδι, ασύγκριτη γεύση, που είναι η χαρά του σεφ και αποτελεί την πρώτη του επιλογή σε επίσηµο γεύµα.
Ολόκληρη ή φέτες στα κάρβουνα, στον ατµό, στο φούρνο, ψαρόσουπα, µε ότι τρόπο και να µαγειρευτεί, θα τη λατρέψουµε. Συνδυασµός πονηριάς, εξυπνάδας και δύναµης, που ανεβάζουν την αδρεναλίνη κάθε ψαρά, και µόνο που θα την δει στο βυθόµετρο.
ΣΦΥΡΙΔΟΤΟΠΟΙ
• ∆ίπλα σε λιµάνια
• Σε «µαύρα-άσπρα» όπως λένε οι ψαράδες τις ποσειδωνίες που «ξεφυτρώνουν» µέσα σε εκτάσεις άµµου ή λάσπης
• Σε λασπώδεις βυθούς
• Σε «βουνά» σχηµατισµένα από πετρώδη υποστρώµατα που έχουν σκεπαστεί µε άµµο στο πέρασµα των χρόνων
• Σε ξέρες που συνορεύουν µε άµµο, λάσπη ή ποσειδωνίες
• Ακόµα και µπροστά σε µια παραλία όπου µαζεύονται κολυµβητές!
ΠΟΥ ΤΗΝ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Όπως βλέπουµε, βασικό συστατικό για τη διαβίωσή της είναι ο βυθός όπου θα µπορέσει να κάνει το θαλάµι της. Όµως ποτέ δεν υπάρχει µόνη της και πάντα θέλει παρέα άλλες σφυρίδες. Από την άλλη, όσο µεγαλώνει δεν θέλει και τόσο στενές επαφές, οπότε θα κάνει το δικό της θαλάµι και θα είναι «από µακριά και αγαπηµένη» µε τις γειτόνισσες σφυρίδες.
Ζει σε κάθε βάθος, από πολύ ρηχά έως και κοντά στα 200 µέτρα. Η πρώτη απορία ήρθε πριν πολλά χρόνια, κάνοντας ψαροντούφεκο σε µία περιοχή της Μάνης και βρίσκοντας τόπο γεµάτο σφυρίδες, µέσα στο καταχείµωνο. Το επόµενο καλοκαίρι ταξίδεψα χιλιόµετρα για να ξαναπάω στο ίδιο µέρος, αλλά τζίφος, δεν υπήρχε ίχνος από σφυρίδα!
Μετά άκουσα τους συρταδόρους να µιλάνε για Φλεβάρη-Μάρτη, ως την καλύτερη εποχή για σφυρίδες. Σε σφυριδότοπους που ανακαλύπτω στα 40 µε 60 µέτρα το χειµώνα, τέτοια εποχή δεν υπάρχει σφυρίδα.
Η παρατηρητικότητα µε έκανε να διαπιστώσω την αναποδιά, ότι το καλοκαίρι θα τραβηχτεί στα βαθιά και το χειµώνα θα γιαλώσει. Ψάχνοντας τη βιβλιογραφία, είδα ότι πράγµατι αυτό συµβαίνει στις σφυρίδες, σε αντίθεση µε τα περισσότερα ψάρια που το καλοκαίρι θα ανέβουν στα ρηχά. Πρόσφατα, βρήκα σφυριδότοπο και έβγαλα σφυρίδες στα 165 µέτρα!
ΖΩΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ
Η ζώνη που συνήθως τις αναζητούµε, είναι από τα 100 µέτρα και ρηχότερα. Κάθε σύγχρονο βυθόµετρο, έχει τη δυνατότητα να µας δείξει αναλυτικά το βυθό και ένα ψάρι µεγάλο σαν τη σφυρίδα. Πρακτικά όµως, είναι το ψάρι που θα µας δυσκολέψει περισσότερο από κάθε άλλο για να το βρούµε.
Κρυµµένη µέσα στο θαλάµι της, ακουµπισµένη στο βυθό, ανάµεσα ή δίπλα σε φυκιάδες, για να την εντοπίσουµε χρειάζεται σωστός χειρισµός του βυθοµέτρου και πολύ ψάξιµο σε µία περιοχή.
Και εκεί που τις βλέπεις µόνες τους ή σε κοπάδι, µπορεί να εξαφανιστούν όλες, και ενώ ξέρουµε ότι βρίσκονται στην περιοχή, να µην µπορούµε να τις ξαναβρούµε. Είναι τα φαντάσµατα του βυθού!
Ας έχουµε σαν κρατούµενο, ότι δεν είναι τεµπέλικα ψάρια σαν τον ροφό. Η σφυρίδα εποπτεύει τη γύρω περιοχή και φτιάχνει αρκετά θαλάµια που την βοηθούν να καρτερεύει ή να κρύβεται.
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Καλάµι που να µπορεί να διαχειριστεί πλάνους από 150 έως 250γρ., νήµα PE 2 (0.23mm), παράµαλλο από Fluorocarbon #10 (αόρατο παράµαλλο, διαµέτρου 0.52mm) για shock leader, µε µήκος 5 µέτρα. Αυτό σηµαίνει ότι µε 3% επιµήκυνση που µας δίνει συνήθως ένα νήµα στα 100 µέτρα, έχουµε 3 µέτρα επιµήκυνση. Συν 20% που µας δίνει µία πετονιά, πάµε στα 4 µέτρα ελαστικότητας σε νήµα- παράµαλλο.
Όσο πιο βαθιά ψαρεύουµε, τόσο µικρότερο µήκος παράµαλλου θα βάλουµε. Η ελαστικότητα µας στερεί τη σωστή επαφή µε τον πλάνο. Κάτω από τα 100 µέτρα, ένα παράµαλλο µε µήκος 2,5 µέτρα µάς είναι αρκετό. Το σοκ από το χτύπηµα θα το απορροφήσει η ελαστικότητα που έχει το νήµα. Το ψάρεµα της σφυρίδας δεν γίνεται σε βυθό µε βράχια, όπου τυχόν επαφή µε το νήµα θα προκαλέσει φθορά.
Επειδή θέλουµε άµεση επαφή µε το ψάρι, χρειαζόµαστε και αγκίστρια ικανά να αντέξουν σε ισχυρή πίεση, µε µεγάλη ικανότητα διάτρησης, ώστε να καρφώσουν άµεσα.
Μηχανισµός µε ανάκτηση από 90 έως 110cm σε κάθε περιστροφή, µε σχέση µετάδοσης περίπου 6:1, ενώ µεγάλο ρόλο παίζει η σωστή µανιβέλα και το µέγεθος της µποµπίνας. Πιο γρήγορος, θα µας δυσκολέψει πολύ στην ανάκτηση όταν έχουµε πιάσει ψάρι.
Γενικά, τα φρένα είναι το βασικότερο στο µηχανισµό. Θα πρέπει να δουλεύει τα φρένα γραµµικά, βελούδινα, µε προρύθµιση από 3,5 έως και πάνω από 4 κιλά. Η στιγµή του strike και τα πρώτα 5 δευτερόλεπτα, είναι αυτά που θα βάλουν σε ισχυρή δοκιµασία της αντοχές του ψαρευτικού µας συνόλου.
ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΕΝΑ ΒΑΣΙΚΟ ΛΑΘΟΣ
Το πιο δύσκολο ψάρεµα! Όλοι έχουµε ακούσει για σφυριδότοπους που τα ψάρια δεν τρώνε σε τίποτα. Όπως είπαµε και το έχουµε ως κρατούµενο, οι σφυρίδες αποτελούν κυρίαρχα ψάρια σε µία συγκεκριµένη περιοχή. Την εποπτεύουν γνωρίζοντας ό,τι κυκλοφορεί στην περιοχή τους, αλλά και κάθε σηµείο που θα κρυφτούν, θα καρτερέψουν ή θα ξεκουραστούν.
Το να δούµε σφυρίδες και να ρίξουµε επάνω τους, είναι ένα από τα βασικά λάθη που κάνουµε στο ψάρεµά της. Ξέρει ότι είναι ο φόβος και ο τρόµος σε όλα τα ψαράκια ή τα µαλάκια της περιοχής, και γι’ αυτό την αποφεύγουν ή κρατούν ασφαλείς αποστάσεις από αυτήν.
Ο ροφός, για παράδειγµα, ό,τι πέσει δίπλα του θα ανοίξει το στόµα για να το αρπάξει, και πολύ εύκολα θα χτυπήσει και δεύτερη φορά, αν δεν πιαστεί µε την πρώτη. Η σφυρίδα θα καταλάβει αµέσως την ασυνήθιστη συµπεριφορά ενός πλάνου που κατευθύνεται προς τα πάνω της, ενώ τα πάντα δίπλα της κρατούν αποστάσεις ασφαλείας. Θα παρατηρήσει το αφύσικο, κάτι που δεν της συµβαίνει συχνά, όπως πχ. να έρχεται το φαγητό µόνο του στο στόµα της.
Το βασικότερο, λοιπόν, είναι ότι δεν ρίχνουµε ποτέ πάνω σε µία σφυρίδα. Ρίχνουµε στον τόπο που έχει σφυρίδες, αλλά όχι επάνω στα στίγµατα.
Το GPS θα µας βοηθήσει να αποµακρυνθούµε έως και 50 µέτρα µακριά της, εφόσον λάβουµε υπ’ όψη µας τα θαλάσσια ρεύµατα. Έτσι, θα δείξει ενδιαφέρον για το τραυµατισµένο ψαράκι στην περιοχή της, το οποίο µιµείται ο πλάνος µας.
Η ΑΝΑΚΤΗΣΗ
Ανάκτηση σε πρώτο χρόνο µόλις ο πλάνος ακουµπήσει βυθό, σαν να καρφώνουµε, µην τυχόν και έχει πάρει τον πλάνο στο στόµα της στην κάθοδο, αλλά και για να πάρουµε τα µπόσικα και την ελαστικότητα, διατηρώντας απόλυτη επαφή µε τον πλάνο.
Το παιχνίδισµα του πλάνου µετά, θα είναι χαλαρό, µε προβλεπόµενες κινήσεις και ρυθµό που θα αλλάξει για να τραβήξει το ενδιαφέρον του ψαριού. Τέταρτα και µισάωρα στις µανιβελιές, µε µικρά long fall.
∆εν φεύγουµε γρήγορα από την ακτίνα δράσης του ψαριού και ανεβάζουµε τον πλάνο αρκετά µέτρα πάνω από το βυθό. Αν η σφυρίδα «κλειδώσει» το στόχο, θα επιτεθεί και ψηλά από το βυθό, δεν θα κάνει πίσω για να σπαταλήσει άδικα ενέργεια.
Ένας «υπάκουος» πλάνος, που ανταποκρίνεται άµεσα στις κινήσεις και θα κρατήσει για πολύ χρόνο την οριζόντια θέση, είναι ο πλέον κατάλληλος. Το βάρος του πλάνου έχει να κάνει µε το καλάµι, το βάθος, τις συνθήκες της στιγµής. Πρώτη µου επιλογή είναι ένας στενόµακρος πλάνος που µπορεί να δουλεύει µε µικρές κινήσεις.
Εδώ να κάνω µία παρένθεση: Μην µπερδεύουµε τον µακρόστενο πλάνο µε την κίνηση long fall, γιατί δεν έχουν καµία σχέση. Ο σχεδιαστής και η εταιρεία µάς δίνουν πληροφορίες για τις κινήσεις στις οποίες ανταποκρίνεται ο πλάνος, αν και ένας έµπειρος θα τον καταλάβει στο καλάµι του.
ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΛΑΝΟΥ
Το strike στο slow jigging, συµβαίνει πάντα όταν ο πλάνος είναι σε οριζόντια θέση. Κανένα ψάρι δεν κινείται κάθετα στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Η τελευταία µανιβελιά ανάκτησης, πριν αφήσουµε το τεχνητό να γλιστρήσει πίσω στο βυθό, είναι και το πιο γρήγορο βήµα που δίνουµε πάντα στον πλάνο. Μία γρήγορη ανάκτηση συνοδευόµενη µε το τίναγµα του καλαµιού, θα κάνει τον πλάνο να τιναχτεί ένα µέτρο ή περισσότερο προς την επιφάνεια. Αυτό του δίνει την ευχέρεια να έχει πάρει τη σωστή θέση όταν αρχίσει την κάθοδο, και να δουλεύει αµέσως, από τα πρώτα εκατοστά πτώσης, δείχνοντας φυσιολογικός στα µάτια των ψαριών.
Φανταστείτε το εντελώς αντίθετο: Ο πλάνος να είναι κάθετος και να τον αφήσουµε χαλαρά να γυρίσει πίσω στο βυθό. Θα χρειαστεί αρκετά µέτρα για να αρχίσει να παίρνει τη σωστή θέση και όλο αυτό το αφύσικο παιχνίδισµα µπορεί να το παρακολουθούν ψάρια. Επειδή είµαστε λίγο µακριά από τα ψάρια, µπορούµε να δοκιµάσουµε αρκετές φορές να δελεάσουµε ένα ψάρι, αν και στο slow δεν επιµένουµε πολύ πάνω σε έναν τόπο.
ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΟ
Ενώ στα περισσότερα ψάρια οι πιθανότητες να φέρουµε το ψάρι στη βάρκα είναι υπέρ µας, µε µία µεγάλη σφυρίδα η δυσκολία µόλις ξεκίνησε! Τα αντανακλαστικά µας θα πρέπει να δουλέψουν άµεσα.
Πρώτο ζητούµενο να πάρουµε όσες περισσότερες µανιβελιές γίνεται, όσο πιο γρήγορα µπορούµε, για να τραβήξουµε τον πλάνο από το στόµα της και να καρφωθεί στα χείλια. Αν αιφνιδιάσουµε το ψάρι, κάθε µέτρο που θα πάρουµε θα είναι πολύτιµο στην έκβαση της µάχης.
Αν βάλει τον πλάνο όλο µέσα στο στόµα και έρθει η πετονιά στα δόντια της, είναι χαµένη υπόθεση… Θα την κόψει! Θα κάνει ότι πονηριά µπορέσει, θα γυρίσει γύρω από τον εαυτό της σαν σµέρνα, θα προσπαθήσει να φέρει την πετονιά στα µάγουλα που είναι ξυράφια, για να την κόψει.
Θα παλέψει στα ίσα, και θα βάλει σε σκληρή δοκιµασία ακόµα και τον καλύτερο ψαρά, µε τον τέλειο εξοπλισµό. Αν ο ψαράς καταφέρει και πάρει 2 µε 3 µέτρα στην αρχή, έχει κάνει το πρώτο σωστό βήµα. ∆εν υπάρχει καλάµι του slow pitch jigging που να µπορεί να κοντράρει µια σφυρίδα πάνω από 10 κιλά.
Το δεύτερο που προσέχουµε, είναι να κατεβάσουµε άµεσα το καλάµι, ώστε να κοιτάει προς το ψάρι. Τη δουλειά της ανάκτησης και το ζόρι της µάχης το αναλαµβάνει ο µηχανισµός, προστατεύοντας έτσι το καλάµι.
ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ
Ο τρόπος που δουλεύουµε το ψάρι στη διάρκεια της µάχης, είναι σαν να βγάζουµε βόλτα τον ατίθασο σκύλο µας! Το ακολουθούµε έχοντας τον έλεγχο όταν τραβάει να φύγει, µαζεύουµε κοντά µας όταν χαλαρώσει να πάρει δυνάµεις.
Για κανένα λόγο δεν παίζουµε διελκυστίνδα µαζί του, να τραβάει αυτό από τη µία και εµείς από την άλλη. ∆εν χάνουµε την επαφή µαζί του και έχουµε πάντα σε κόντρα το ψάρι.
Οι δυνάµεις είναι µεγάλες, και το αγκίστρι πιθανόν να έχει δηµιουργήσει πληγή τέτοια, που µόλις χαθεί η κόντρα θα ξαγκιστρωθεί το ψάρι. Αν φέρουµε το ψάρι µέχρι τα µεσόνερα, χαλαρώνουµε τα φρένα τόσο όσο να το κοντράρουµε, αλλά να προστατεύσουµε και τα εργαλεία µας από τυχόν φθορές.
Ο χρόνος λειτουργεί πάντα υπέρ του ψαριού, δεν βιαζόµαστε να φέρουµε το ψάρι, αλλά όταν µας δίνει την ευκαιρία, µαζεύουµε όσο πιο γρήγορα µπορούµε, χωρίς να του δίνουµε φρένα όταν δεν χρειάζεται.
Όταν η πρασινοµάτα έρχεται πάνω στο σκάφος, η χαρά είναι απερίγραπτη. Μεγάλο ψάρι, µε υπέροχη οµορφιά και ωραία χρώµατα. ∆εν κρατάµε τις µικρές σφυριδούλες, τις αφήνουµε πίσω στη θάλασσα. Συνήθεια που µου έχει µείνει από τότε που έκανα ψαροντούφεκο, είναι η άµεση θανάτωση του ψαριού. ∆εν υπάρχει λόγος να το αφήσουµε να ταλαιπωρείται για ώρες.
Και µία συµβουλή ακόµα: Πριν ασχοληθείτε µε το ψάρεµα της σφυρίδας στο slow jigging, να ξέρετε ότι δηµιουργεί εθισµό και σε κάνει να την ερωτευτείς!
