Πλαγκτόν στο μικροσκόπιο, η βασική τροφή των ψαριών

Η θάλασσα αποτελεί ένα τεράστιο ζωντανό περιβάλλον και φτάνει μία μόνο σταγόνα θάλασσας και ένα μικροσκόπιο για να το αντιληφθούμε.

Οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί με εξειδικευμένο μικροσκόπιο, με μεγέθυνση 25 φορών, όπου αποκαλύπτεται ένα παράξενο «θηριοτροφείο» φυτικών και ζωικών μικροοργανισμών. Κάποια από αυτά είναι γνωστά και κάποια αποτελούν ακόμα και σήμερα μυστήριο. Είναι γνωστά όμως συλλογικά σαν πλαγκτόν και αποτελούν την βασική τροφή της τροφικής αλυσίδας. Αυτοί οι μικροσκοπικοί φυτικοί και ζωικοί οργανισμοί.

Πλαγκτόν, τα «Alien» του υγρού στοιχείου

Σύμφωνα με τη βιολογία, πλαγκτόν ονομάζεται το σύνολο των ζωικών και φυτικών μικροοργανισμών που αιωρούνται μέσα στα νερά των θαλασσών και των λιμνών, παρασυρόμενα εδώ και εκεί. Πρόκειται για θαλάσσιους ιούς, βακτήρια, πρωτόζωα, προνύμφες ή αυγά ψαριών, καρκινοειδή, μαλάκια, μέδουσες και άλλα μικροσκοπικά πλάσματα. Η ονομασία πλαγκτόν είναι αρχαιοελληνική. Πρόκειται για το ουδέτερο του επιθέτου πλαγκτός, που σημαίνει περιπλανώμενος, άσκοπα περιφερόμενος, κοινώς… αλήτης. Το θαλάσσιο πλαγκτόν, τόσο σημαντικό για τον πλανήτη, αποκάλυψε μερικά από τα μυστικά του στους επιστήμονες της μακρόχρονης αποστολής Tara Oceans. Μία από τις πιο ολοκληρωμένες έρευνες, έχει πραγματοποιήσει το γαλλικό ερευνητικό σκάφος Tara όπου κατόρθωσε να συλλέξει στα ταξίδια του περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο διαφορετικά είδη πλαγκτού από όλη την υδρόγειο, τα οποία μελετώνται διεξοδικά από ωκεανολόγους και υδροβιολόγους.

Σπάνια το πλαγκτόν είναι ορατό με γυμνό μάτι, τα περισσότερα είναι ορατά μόνο με μικροσκόπιο, μάλιστα η πυκνότητά τους είναι τέτοια ώστε σε μία κουταλιά θαλασσινού νερού να μπορούν να υπάρχουν περισσότερα από ένα εκατομμύριο ζωντανά πλάσματα, τα οποία για να επιβιώσουν, τρέφονται μεταξύ τους, τρώγοντας το ένα το άλλο! Η σημασία του πλαγκτού στην υδάτινη τροφική αλυσίδα είναι τεράστια, αφού αποτελεί τη βασική τροφή των ψαριών και όλων των υδρόβιων πλασμάτων. Για παράδειγμα, ψάρια, όπως η σαρδέλα, ο γαύρος και ο τόνος, αλλά και γιγάντια, όπως η φάλαινα και ο φαλαινοκαρχαρίας τρέφονται αποκλειστικά με αυτό.

Στο dive-shield.us αναγνωρίστηκαν τουλάχιστον επτά διαφορετικοί μικροοργανισμοί που αν και μοιάζουν με σκίτσο είναι πολύτιμοι για την ισορροπία της θαλάσσιας ζωής.

1. Προνύμφη καβουριού: Είναι λιγότερο από το ένα τέταρτο της ίντσας σε μέγεθος. Αυτό το λεπτό και διάφανο αρθρόποδο έχει να διανύσει πολύ δρόμο πριν μεγαλώσει και ακόμα διάφορα μέρη του σώματος του είναι ήδη αναγνωρίσιμα. Μπορούμε ήδη να ξεχωρίσουμε τα μάτια του όπως και τα πόδια.

2. Κυανοβακτήρια: Αυτές οι κουλουριασμένες ίνες είναι εκπρόσωποι ορισμένων από τις πιο πρωτόγονες μορφές ζωής στη γη. Μεταξύ των πρώτων οργανισμών, τα κυανοβακτήρια χρησιμοποίησαν τη δύναμη του φωτός του ήλιου για την παραγωγή σακχάρων – μια διαδικασία που ονομάζεται φωτοσύνθεση, η οποία απελευθερώνει το οξυγόνο στην ατμόσφαιρα. Τα δισεκατομμύρια των κυανοβακτηρίων στους ωκεανούς είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ενός μεγάλου ποσοστού οξυγόνου έως σήμερα.

3. Διάτομα: Είναι αδύνατον να υπολογιστεί πόσα επιμέρους διάτομα βρίσκονται στους ωκεανούς του κόσμου ανά πάσα στιγμή. Αυτοί οι μικροί μονοκύτταροι οργανισμοί είναι ένα είδος άλγης, που περιβάλλεται από ένα κύτταρο πυριτίου. Όταν πεθαίνουν, αυτά τα μικροσκοπικά κυτταρικά τοιχώματα βυθίζονται στον πυθμένα της θάλασσας, όπου μπορούν να συμπιεστούν για να σχηματίσουν βράχο.

4. Κωπήποδα: Αυτά τα πλάσματα είναι τα πιο κοινά ζωοπλαγκτόν (ζωικό πλαγκτόν) και αποτελούν τους πιο σημαντικούς οργανισμούς στους ωκεανούς δεδομένου ότι αποτελούν την πιο άφθονη πηγή πρωτεΐνης. Πρόκειται για μικροσκοπικές γαρίδες – καρκινοειδή, με ένα σώμα σχήμα σταγόνας και μεγάλες κεραίες. Τα κωπήποδα είναι δραστήριοι κολυμβητές, που έχουν ένα καλά ανεπτυγμένο νευρικό σύστημα και αντιδρούν έντονα για να αποφύγουν τη σύλληψη όταν αντιληφθούν κίνδυνο. Αποτελούν το βασικό είδος διατροφής αμέτρητων ειδών ψαριών. Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι, στο σύνολό τους, τα κωπήποδα αποτελούν τη μεγαλύτερη μάζα ζωντανού οργανισμού στη γη.

5. Χαιτόγναθα: Αυτοί οι μεγάλοι, ημιδιάφανοι οργανισμοί είναι σκουλήκια με σχήμα βέλους, αρπακτικά θαλάσσια ζώα που αποτελούν ένα μεγάλο συστατικό μέρος του πλαγκτόν. Για πλαγκτόν είναι αρκετά μεγάλα – ένα όγδοο της ίντσας έως πέντε ίντσες σε μήκος. Έχουν ένα νευρικό σύστημα, δύο μάτια, στόμα εξοπλισμένο με δόντια και τα δύο μικροσκοπικά αγκάθια σε κάθε πλευρά του το κεφάλι τους με τα οποία καταπιάνουν τη λεία τους (μικρότερα πλαγκτόν). Κάποια μπορεί να εγχύσουν ακόμη παραλυτικό δηλητήριο.

6. Αυγά Ψαριών: Σχεδόν όλα τα ψάρια γεννούν αυγά, αν και μερικά (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων καρχαριών) γεννούν ζωντανά μικρά. Μερικά είδη προστατεύουν τα αυγά τους (κυρίως ιππόκαμποι, όπου το αρσενικό αναλαμβάνει αυτό το ρόλο). Αλλά τα περισσότερα είδη ψαριών απελευθερώνουν τεράστιους αριθμούς γονιμοποιημένων ωαρίων στην ανοικτή θάλασσα, ένα μεγάλο ποσοστό των οποίων καταναλώνονται σαν τροφή.

 

7. Θαλάσσιο σκουλήκι: Πολυτμηματικοί πολυχαίτες εξοπλισμένοι με δεκάδες μικροσκοπικά «μαλλιά» – αποφύσεις με τα οποία κολυμπά μέσα στο νερό.